Treść głównego artykułu
Abstrakt
Celem artykułu jest dokonanie analizy treści podstawy programowej dla liceum i technikum ramą interpretacyjną czyniąc dwie rozpowszechnione w zachodnim dyskursie naukowym koncepcje pedagogizacji. W ramach pierwszej szkołę czyni się odpowiedzialną za rozwiązywanie problemów społecznych. Idea drugiej wyraża się w formułowanym wobec szkoły postulacie dotyczącym przygotowania uczniów do funkcjonowania w społeczeństwie uczącym się. Tekst oparty jest na literaturze z obszaru nauk społecznych oraz badaniach realizowanych z zastosowaniem metody autotelicznego studium indywidualnych przypadków oraz techniki analizy treści.
Artykuł składa się z trzech części uzupełnionych o wstęp i zakończenie. W pierwszej omówiono koncepcje pedagogizacjii, w kolejnej przedstawiono metodykę badań, trzecią poświęcono analizie ich wyników.
Prowadzone analizy wskazują, że konteksty pedagogizacyjne są obecne w podstawie programowej, jednakże uwzględniane są w niej w zróżnicowanym zakresie.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Licencja
Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.
Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.
Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Bibliografia
- Axford, B., Seddon, T. (2006). Lifelong Learning in a Market Economy: Education, Training, and the Citizen-Consumer. Australian Journal of Education, 50 (2), 167-184. doi: 10.1177/000494410605000206. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
- Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Bernstein, B. (2010). From Pedagogies to Knowledges. W: A. Morais, I. Neves, B. Davies, H. Daniels (red.), Towards a Sociology of Pedagogy: The Contribution of Basil Bernstein to Research (s. 363-368). Nowy Jork: Peter Lang.
- Bourdieu, P., Passeron, J. C. (2006). Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Brass, J. (2016). English Teaching and Educationalization of Social Problems in the United States, 1894-1918. Pedagogica Historica, 52 (3), 221-235. doi: 10.1080/00309230.2016.1151056. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Bridges, D. (2008). Educationalization: on the Appropriateness of Asking Educational Institutions to Solve Social and Economic Problem. Education Theory, 58 (4), 461-474. doi: 10.1111/j.1741-5446.2008.00300.x. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Czyżewski, M. (2013). W kręgu społecznej pedagogii. Societas/ Communitas, 2 (16), 43-73.
- Depaepe, M., Herman, F., Suromont, M., Van Gorp, A., Simon, F. (2008). About Pedagogization: From the Perspective of the History of Education. W: P. Smeyers, M. Depaepe (red.), Educational Research: The Educationalization of Social Problems, Educational Research 3, 13-30. doi: 10.1007/978-1-4020-9724-9_2. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-1-4020-9724-9.pdf.
- Depaepe, M., Smeyers, P. (2008). Educationalization as an Ongoing Modernization Process. Educational Theory, 58 (4), 379-389. doi: 10.1111/j.1741-5446.2008.00295.x. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Diaz, M. (2010). Subject, Power, and Pedagogic Discourse. W: A. Morais, I. Neves, B. Davies, H. Daniels (red.), Towards a Sociology of Pedagogy: The Contribution of Basis Bernstein to Research (s. 83-98). Nowy Jork: Peter Lang.
- Drucker, P. F. (1999). Społeczeństwo pokapitalistyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Elmose, S., Roth, W.M. (2005). Allgemeinbildung: Readiness for Living in Risk Society. Journal of Curriculum Studies, 37 (1), 11-34. doi: 10.1080/0022027041000229413. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Fendler, L. (2008a). Educationalising Trends in Societes of Control: Assessments, Problem-Based Learning and Empowerment. W: P. Smeyers, M. Depaepe (red.), Educational Research: The Educationalization of Social Problems, Educational Research 3, 13-30. doi: 10.1007/978-1-4020-9724-9_4. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-1-4020-9724-9.pdf.
- Fendler, L. (2008b). New and Improved Educationalising: Faster, More Powerful and Longer Lasting. Ethics and education, 3 (1), 15-26. doi: 10.1080/17449640802018701. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Flick, U. (2011a). Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Flick, U. (2011b). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Gajda, J. (2009). Antropologia kulturowa: Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Gewirtz, S. (2008). Give Us a Break! A Sceptical Review of Contemporary Discourses of Lifelong Learning. European Educational Research Journal, 7 (4), 414-424. doi: 10.2304/eerj.2008.7.4.414. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://journals.sagepub.com/doi/10.2304/eerj.2008.7.4.414.
- Hooge, E. H., Honingh, M. E., Langelaan, B. N. (2011). The Teaching Profession Against the Background of Educationalisation: an Explanatory Study. European Journal of Teacher Education, 34 (3), 297-315. doi: 10.1080/02619768.2011.584865. Pobrano: 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Kawula, S. (1997). Pedagogizacja rodziców. W: W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna (s. 581-585). Warszawa: Fundacja Innowacja.
- Konarzewski, K. (2012). Oświata polska po roku 1989. W: K. Konarzewski (red.), Sztuka nauczania: Szkoła (s. 91-104). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Kopińska, V., Solarczyk-Szwec, H. (2017). Dokumenty polityczno-oświatowe jako źródło społecznie konstruowanej wiedzy o kompetencjach społecznych i obywatelskich w edukacji szkolnej. W: V. Kopińska, H. Solarczyk-Szwec, Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych kształcenia ogólnego (s. 65-87). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
- Klus-Stańska, D. (2019). Paradygmaty dydaktyki: myśląc teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Labaree, D. F. (2008). The Winning Way of a Losing Strategy: Educationalizing Social Problems in the United States. Educational Theory, 58 (4), 447-460. doi: 10.1111/j.1741-5446.2008.00299.x. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Lambeir, B., Ramaekers, S. (2008). Humanizing Education and the Educationalization of Health. Educational Theory, 58 (4), 435-446. doi:
- 10.1111/j.1741-5446.2008.00298.x. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.b.ebscohost.com/.
- Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Łukaszewicz, R. (2011). O wielości rozumienia edukacji i wyższości pytań nad odpowiedziami. Przegląd Pedagogiczny, 1, 11-17.
- Majerek, B. (2016). Szkoła w kontekście zjawiska niepewności. W: M. J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę: konteksty zmian (s. 267-278). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
- Marynowicz-Hetka, E. (2013). Pedagogizacja życia społecznego w optyce społeczno-pedagogicznej. Societas/Communitas, 2 (16), s. 75-96.
- Milbrandt, M. K. (2002). Addressing Contemporary Social Issues in Art Education: A Survey of Public School Art Educators in Georia. Studies in Art Education. A Journal of Issues and Research, 43 (2), 141-157. doi: 10.2307/1321001. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://web.a.ebscohost.com/.
- Mikiewicz, P. (2016). Socjologia edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Milerski, B., Karwowski, M. (2016). Racjonalność procesu kształcenia. Teoria i badanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Musiał, E. (2016). Pedagogizacja rodziców dzieci w wieku przedszkolnym jako przestrzeń profesjonalnej działalności nauczycieli. Konteksty pedagogiczne, 2 (7), 173-182. doi: 10.19265/KP.2016.027173. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://kontekstypedagogiczne.pl/wp-content/uploads/KP.2016.027173.pdf.
- Nowosad, I., Kopaczyńska I. (2016). Funkcje szkoły w kalejdoskopie dyskursu prasowego. W: M. J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę: konteksty zmian (s. 75-93). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
- Nuissl, E., Przybylska, E. (2016). Lifelong Learning: History and a Present State of a Politically-Educational Concept (Uczenie się przez całe życie: historia i teraźniejszość koncepcji polityczno-oświatowej). Studia Pedagogica Ignatiana, 19 (4), 33-48. doi: 10.12775/SPI.2016.4.002. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/SPI/article/view/SPI.2016.4.002.
- Ostrowicka, H. (2014). Pedagogization of „Problems with Youth” in Media Discourse – Post-Foucaldian Perspective. Media & Mass Communication, 3, 126-135. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://www.scientific-publications.net/get/1000005/1408969924637236.pdf.
- Ostrowicka, H. (2015). O badaniach „pedagogizacji życia społecznego” kilka słów z poznawczej perspektywy pedagogiki ogólnej. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 1, s. 166-177. doi: 10.5604/17339758.1173570. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://czasopismo.naukiowychowaniu.uni.lodz.pl/resources/html/articlesList?issueId=8981.
- Ostrowicka, H. (2017). Dyskurs edukacyjny, weredykcja i pedagogie – od konstelacji związków dyskursu i edukacji do aleturgicznej analizy praktyki edukacyjnej. Kultura-Społeczeństwo-Edukacja, 2(12), 153-172. doi: 10.14746/kse.2017.12.7. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/kse.
- Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2018/2019 (2019). Główny Urząd Statystyczny. Warszawa, Gdańsk. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum i branżowej szkoły II stopnia. Załącznik nr 1. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000467/O/D20180467.pdf.
- Skreczko, A. (2001). Pedagogizacja rodziców w zakresie wychowania prorodzinnego. Studia nad rodziną, 5/1 (8), 175-182.
- Stake, R. (2009). Jakościowe studium przypadku. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, Metody badań jakościowych, tom 1 (s. 623-654). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Starego, K. (2017). Dyskurs edukacyjny oraz problem dyskursywnego konstruowania tożsamości i wiedzy z perspektywy krytycznej i krytycznie zorientowanej analizy dyskursu. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja nr 2(12), 285–311. doi: 10.14746/ kse.2017.12.14. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/kse.
- Szkudlarek, T. (2003). Pedagogika krytyczna. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika: Podręcznik akademicki, tom 1 (s. 363-377).
- Śliwerski, B. (2019). Różne wymiary teorii kształcenia oraz ich polityczne i naukowe uwarunkowana. W: K. Maliszewski, D. Stępkowski, B. Śliwerski, Istota, sens i uwarunkowana (wy)kształcenia (s. 113-195). Kraków. Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Śliwerski, B. (2003). Edukacja. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, tom 1 (s. 905-906). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe. Dz. U. 2017 poz. 59. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: http://prawo.sejm.gov.pl/.
- Wesołowska, P. (2015). Parent-children relationship as a subject of parents’ pedagogization. W: H. Krause-Sikorska, M. Klichowski (red.), The Educational and Social World of a Child Discourses of Communication, Subjectivity and Cyborgization (s. 280-286). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza. Pobrano 5 kwietnia 2020, z: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/13086/1/The%20Educational%20and%20Social%20World%20of%20a%20Child.pdf .
- Yin, R. K. (2015). Studium przypadku w badaniach naukowych. Projektowanie i metody. Kraków: Wydawnictwo UJ.
- Zawadzka, E. (2019). Pedagogizacyjne oblicze edukacji. W: K. Wrońska (red.), Dobra edukacji i ich pedagogiczna eksploracja (s. 249-261). Kraków: Wydawnictwo UJ.
- Ziółkowski, P. (2016). Pedagogizacja rodziców. Potrzeby i uwarunkowania. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki.