Pasek boczny artykułu

Pobieranie
PDF (English)

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Celem badań było poszukiwanie osobowościowych i rodzinnych predyktorów strategii agresywnego radzenia sobie dorastającej młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. Badania empiryczne przeprowadzono w szkołach gimnazjalnych. Objęły one 893 adolescentów (468 dziewcząt i 425 chłopców) w wieku 13–15 lat. Wyniki badań wskazują, że ocena sytuacji konfliktu jako zagrożenie, wyższa ocena
właściwości fizycznych u młodego człowieka, silne przekonanie o wpływie innych na pozytywne i negatywne skutki zdarzeń oraz reagowanie gniewem w sytuacjach interpersonalnych stwarzających zagrożenie dla „ja”, współwystępuje ze strategią agresywnego radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. A oprócz tego analiza wyników badań wykazała, że agresywny sposób reagowania młodzieży na napięcie emocjonalne, powstający w sytuacji konfliktu społecznego, kształtuje niewłaściwa postawa wychowawcza charakteryzująca się uczuciowym dystansem rodzica w stosunku do dorastającego dziecka oraz agresywny wzór reagowania rodziców na konflikt. 

Słowa kluczowe

youth personality family aggressive coping strategy conflict młodzież osobowość rodzina agresywna strategia radzenia sobie konflikt

Szczegóły artykułu

Licencja

Licencja

Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.

Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.

Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

 

Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować
Borecka-Biernat, D. (2019). Strategia agresywnego radzenia sobie dorastającej młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. psychospołeczne uwarunkowania. Forum Oświatowe, 31(1(61), 41–59. https://doi.org/10.34862/fo.2019.1.3
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Referencje

  1. Balawajder, K. (2010). Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego [Behaviours of participants in an interpersonal conflict]. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież? [Situations of conflict in the family, school, and peer environments. How do children and young people cope with them ?] (s. 137–179). Warszawa: Wyd. Difin.
  2. Bedyńska, S., and Książek, M. (2012). Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych. Warszawa: Akademickie Sedno.
  3. Berkowitz, L. (1992). O powstawaniu i regulowaniu gniewu i agresji [On arising and controlling anger and aggression]. Nowiny Psychologiczne, pp. 1–2, 87–105.
  4. Borecka-Biernat, D. (2006). Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania [Strategies for coping with difficult social situations by adolescents. Psychosocial conditions]. Wrocław: Wyd. UWr.
  5. Borecka-Biernat, D. (2012). Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego [Strategies for coping with difficult social situations by adolescents]. Psychologia Wychowawcza, pp. 1–2, 86–118.
  6. Borecka-Biernat, D. (2013). Kwestionariusz strategii radzenia sobie rodziców w sytuacjach konfliktu społecznego w percepcji dziecka [A questionnaire on parental strategies for coping with social conflict situations in the perception of a child]. W: M. Straś-Romanowska (red.), Drogi rozwoju psychologii wrocławskiej. Tom jubileuszowy z okazji 45-lecia studiów psychologicznych w Uniwersytecie Wrocławskim [Paths of Wroclaw psychology development. A jubilee volume on the 45th an niversary of psychological studies at Wroclaw University] (s. 223–245). Wrocław: Wyd. UWr.
  7. Borecka-Biernat, D., and Ciuladiene, G. (2015). The Role of Anger, Fear and Curiosity in Various Conflict Resolution Strategies. Culture and Education, 4 (110), pp. 9–29.
  8. Czerwińska-Jasiewicz, M. (2003). Społeczno-kulturowe podejście do dorastania [A Social and Cultural Approach to Adolescence]. W: A. Jurkowski (red.), Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej [On issues of contemporary educational psychology] (s. 208–226). Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN.
  9. Domińska-Werbel, D. (2014). Psychologiczne uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w trudnych sytuacjach społecznych [Psychological conditions of strategies for coping with difficult social situations by junior high school students]. Legnica: WPWSZ.
  10. Gross, J., Halperin, E., and Porat, R. (2013). Emotion regulation in intractable conflicts. Current Directions in Psychological Science, 22 (6), pp. 423–429.
  11. Halloran, E., Doumas, D., John, R., and Margolin, G. (1999). The Relationship Between Aggression in Children and Locus of Control Beliefs. The Journal of Genetic Psychology, 160 (1), pp. 5–21.
  12. Harwas-Napierała, and B., Trempała, J. (2000). Psychologia rozwoju człowieka [Psychology of human development], t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
  13. Heszen-Niejodek, I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie [Theory of psychological stress and coping]. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki [Psychology. Academic textbook], t. 3 (s. 465–493). Gdańsk: GWP.
  14. Jackson, S., Bistra, J., Oostra, L., and Bosma, H. (1998). Adolescents’ Perceptions of Communication With Parents Relative to Specific Aspects of Relationships with parents and personal development. Journal of Adolescence, 21, pp. 305–322.
  15. Jaworski, R. (2000). Konflikt pokoleń w okresie adolescencji. Psychologiczne aspekty radzenia sobie ze stresem [A conflict of generations in the adolescent period. Psychological aspects of coping with stress]. W: R. Jaworski, A.Wielgus, J. Łukjaniuk (red.), Problemy człowieka w świecie psychologii [Human problems in the world of psychology] (s. 27–54). Płock: Wyd. Naukowe NOVUM.
  16. Kowalski, K., Crocker, P., and Hoar, S. (2005). Adolescent’s control beliefs and doping with stress in sport. International Journal of Sport Psychology, 36(4).
  17. Krasowicz, G., and Kurzyp-Wojnarska, A. (1990). Kwestionariusz do badania poczucia kontroli (KBPK). Podręcznik [Questionnaire on the sense of control research(KBPK). Textbook]. Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych im. B. Zawadzkiego.
  18. Kurtek, P (2005). Regulacyjna rola poczucia kontroli w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia w sytuacjach trudnych [A regulatory role of a sense of control in coping with difficult situations by light degree intellectual disability adolescents]. Przegląd Psychologiczny, 3, pp. 277–294.
  19. Lachowska, B. (2010). Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji miedzy rodzicami i adolescentami- prezentacja narzędzi pomiaru [Conflict resolution styles and their effects in relationships between parents and adolescents – presentation of measurement tools]. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczy. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież? [Situations of conflict in the family, school, and peer environments. How do children and young people cope with them ?], (s. 180–206). Warszawa: Wyd. Difin.
  20. Łaguna, M., Lachowicz-Tabaczek, K., and Dzwonkowska, I. (2007). Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody [Morris Rosenberg’s self-esteem scale SES – Polish adaptation of the method]. Psychologia Społeczna, 2, pp. 164–176.
  21. Liberska, H., Matuszewska, M., and Freudenreich, D. (2013). Percepcja postaw rodzicielskich matek i ojców a zachowanie agresywne dorastających córek i synów [Perception of parental attitudes of mothers and fathers against aggressive behaviour of adolescent daughters and sons]. W: D. Borecka-Biernat (red.), Zachowanie agresywne dzieci i młodzieży. Uwarunkowania oraz możliwości ich przezwyciężania [Aggressive behaviour of children and adolescents. Conditions and possibilities of overcoming them] (s. 78–98). Warszawa: Wyd. Difin.
  22. Miłkowska, G. (2012). Agresja w okresie dorastania – charakterystyka, przejawy, przeciwdziałanie [Aggression in the adolescence period – characteristics, symptoms, counteracting]. W: Z. Izdebski (red.), Zagrożenia okresu dorastania [Hazards of the adolescent period] (s. 91–110). Zielona Góra: Wyd. UZ.
  23. Narayan, A., Chen, M., Martinez, P., Gold, P., and Klimes-Dougan, B. (2015). Interparental Violence and Maternal Mood Disorders as Predictors of Adolescent Physical Aggression Within the Family. Aggressive Behavior, 41, pp. 253–266.
  24. Obuchowska, I. (2001). Agresja dzieci w perspektywie rozwojowej [Aggression of children in the development perspective]. W: M. Binczycka-Anholcer (red.), Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne [Aggression and violence against mental health] (s. 45–59). Warszawa–Poznań: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
  25. Obuchowska, I. (2010). Adolescencja [Adolescence]. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresow życia człowieka [Psychology of human development. Characteristics of human life periods], t. 2 (s. 163–201). Warszawa: PWN.
  26. Ostrowsky, M. (2010). Are violent people more likely to have low self-esteem or high self-esteem? Aggression and Violent Behavior, 15, pp. 69–75.
  27. Plopa, M. (2007). Psychologia rodziny: teoria i badania [Family psychology: theory and research]. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  28. Polak, K. (2010). Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych [Student in a situation of school conflicts]. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rowieśniczym [Conflict situations in the family, school, and peer environments] (s. 23–40). Warszawa: Wyd. Difin.
  29. Poraj, G. (2002). Agresja w szkole. Przyczyny, profilaktyka, interwencje [Aggression at school. Reasons, prevention, interventions]. Łódź: Oficyna Wydawnicza „Edukator”.
  30. Ranschburg, J. (1993). Lęk, gniew, agresja [Anxiety, anger, aggression]. Warszawa: WSiP.
  31. Rostowska, T. (2001). Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna [Intergenerational conflict in the family. A psychological analysis]. Łódź: Wyd. UŁ.
  32. Rotter, J. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), pp. 1–28.
  33. Różańska-Kowal, J. (2004). Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania [School as the main source of youth stress in their adolescence]. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, pp. 203–214.
  34. Rychlak, J., and Legerski, A. (1967). A sociocultural theory of apropriate seual role identification and level of personal adjustment. Journal of Personality, 1, pp. 36–38.
  35. Scherer, R., Coleman, J., Drumheller, P., and Owen, C. (1994). Assessment of cognitive appraisal and coping linkages using two forms of canonical correlation. Dayton: Wright State University.
  36. Smetana, J., Daddis, C. (2002). Domain specific antecedents of psychological control, parental monitoring, and adolescent autonomy: The role parenting beliefs and practices. Child Development, 73, pp. 563–580.
  37. Turner, A., and White, B. A. (2015). Contingent on contingencies: Connections between anger rumination, selfesteem, and agression. Personality and Individual Differences, pp. 82, 199–202.
  38. Tyszkowa, M. (1986). Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych [Behaviour of children in difficult situations]. Warszawa: PWN.
  39. Winstok, Z. (2007). Perceptions, emotions, and behavioral decisions in conflicts that escalate to violence. Motivation and Emotion, 31 (2), pp. 125–136.
  40. Włodarczyk, D., and Wrześniewski, K. (2005). Ocena stresu w kategoriach wyzwania u chorych po zawale serca – próba syntezy na podstawie danych empirycznych [Evaluation of stress in categories of challenges in patients after myocardial infarction – an attempt on synthesis on the basis of empirical data]. Przegląd Psychologiczny, pp. 48, 339–358.
  41. Włodarczyk, D., and Wrześniewski K. (2010). Kwestionariusz Oceny Stresu (KOS) [Stress Evaluation Questionnaire (KOS)]. Przegląd Psychologiczny, 4, pp. 479–496.
  42. Wojciszke, B. (2000). Relacje interpersonalne [Interpersonal relationships]. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki [Psychology. Academic textbook], t. 3 (s. 147–186). Gdańsk: GWP.
  43. Wolińska, J. (2013). Dynamika, profilaktyka i resocjalizacja agresji dzieci i młodzieży [Dynamics, prevention, and resocialisation of aggression in children and youth]. W: D. Borecka-Biernat (red.), Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. Uwarunkowania oraz możliwości ich przezwyciężania [Aggressive behaviour of children and adolescents. Conditions and possibilities of overcoming them], (s. 321–343). Warszawa: Wyd. Difin.
  44. Wrześniewski, K. (1991). Trójczynnikowy inwentarz stanów i cech osobowości [Tri-state inventory of states and personality traits]. Przegląd Lekarski, pp. 2, 222–225.