Treść głównego artykułu
Abstrakt
Pytając o teraźniejszość i zmianę trudno jest pomijać dane dostarczane przez badania ewaluacyjne. Ewaluacja, której powołaniem jest badanie wartości działania sprzyja podejmowaniu przemyślanych decyzji – takich, o których można powiedzieć, że są mądre. Niestety w praktyce rzadko mamy do czynienia z pełnym wykorzystywaniem możliwości ewaluacji. Celem tego artykułu jest: (a) analiza przyczyn, które powodują, że tak rzadko wykorzystuje się ewaluację w procesie zmiany społecznej, (b) identyfikacja obszarów współczesnej edukacji, w których ewaluację wykorzystuje się w sposób niewystarczający, (c) wskazanie na pomijane, wypierane oraz ignorowane przez ideologię neoliberalną nurty, podejścia oraz teorie ewaluacji.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.
Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.
Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Brady, N., Bates, A. (2016). The standards paradox: How quality assurance regimes can subvert teaching and learning in higher education. European Educational Research Journal, 15(2), 155–174.
- Broucker, B., De Wit, K. (2013). Liberalisation and privatisation of higher education in flanders: Passing the point of no return? A case study. European Educational Research Journal, 12(4), 513–524.
- Chelimsky, E. (1997). Thoughts for a New Evaluation Society. Evaluation, 3(1), 97–109.
- Cousins, J. B., Earl, L. M. (1992). The Case for Participatory Evaluation. Educational Evaluation and Policy Analysis, 14(4), 397–418.
- Dobrołowicz, J. (2013). Obraz edukacji w polskim dyskursie prasowym. Kraków: Impuls.
- Dobrołowicz, J. (2016). Konstruowanie obrazu edukacji w polskiej prasie codziennej. Na przykładzie „Gazety Wyborczej”. Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego.
- Eco, U., (2017), Pape Satan aleppe. Kroniki płynnego społeczeństwa. Poznań: Dom Wydawniczy “Rebis”.
- Eisner, E. W. (1978). Educational connoisseurship and criticism: New evaluation approaches. Association for Supervision and Curriculum Development.
- Gęsicki, J. (1993). Gra o nową szkołę. Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN.
- Giroux, H. A., Witkowski, L. (2010). Edukacja i sfera publiczna: idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza„ Impuls”.
- Groewald, M. (2013). Sens spotkań diagnostyki z ewaluacją w szkole. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 21–35.
- Grzesiak, J. (2008). Ewaluacja w dialogu wobec badań jakościowych w edukacji. W J. Grzesiak (Red.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Dialog wewaluacji – ewaluacja w dialogu (ss. 89–97). Kalisz - Konin.
- Guba, E., Lincoln, Y. (1989). Fourth Generation Evaluation. London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications, Inc.
- Hogan, L. R. (2009). The historical development of programme evaluation: Eksploring the past and present. Online Journal of Workforce Education and Development, II(4), 1–10.
- House, E., Howe, K. (2000). Deliberative democratic evaluation. W: L. DeStefano, K. Ryan (Red.), Evaluation as a democratic process: Promoting inclusion dialogue, and deliberation. San Francisco: Jossey- Bass.
- Jaskuła, S. (2012). Ewaluacja rozwojowa jako wyzwanie współczesnego systemu edukacji. Zarządzanie Publiczne, 3(19).
- Jaskuła, S. (2013). Pedagogika ewaluacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 45–55.
- Jaskuła, S., Korporowicz, L. (2014). Odrębność i współgranie. Polskie relacje diagnostyki i ewaluacji edukacyjnej. Ruch Pedagogiczny, 2.
- Kamińska, A. (2014). Ewaluacja jako element organizacji uczącej się. Studia Pedagogiczne, 24.
- Klus-Stańska, D. (2013). Myślenie poza diagnozą i ewaluacją. Pytanie o możliwość zmiany logiki tworzącej edukację. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 71–90.
- Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
- Korporowicz, L. (2011). Zmienne losy polskiej ewaluacji. Pomiędzy nadzieją, animacją i konfuzją. W: B. Niemierko, K.
- Szmigiel (Red.), Ewaluacja w edukacji. Koncepcje. Metody. Perspektywy. Kraków: Grupa Tomani.
- Korporowicz, L. (2013). Społeczna etyka ewaluacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 35–45.
- Krzychała, S., Zamorska, B. (2008). Dokumentarna ewaluacja szkolnej codzienności. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
- Kwaśnica, R. (2014). Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
- Kwieciński, Z. (2002). Wykluczanie. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
- MacDonald, B. (1976). Evaluation and the control of education. W D. Tawley (Red.), Curriculum Evaluation Today (ss. 125–138). London: Macmillan.
- Matynia, E. (2008). Demokracja performatywna. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
- Mazurkiewicz, G. (2010). Po co szkołom ewaluacja? W G. Mazurkiewicz (Red.), Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym. Autonomia (ss. 9–18). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Mazurkiewicz, G. (2012). Ewaluacja w nadzorze pedagogogicznym. Zasady i wartości. W G. Mazurkiewicz (Red.), Jak być jeszcze lepszym? Ewaluacja w edukacji (ss. 13–36). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Melosik, Z., Szkudlarek, T. (2010). Kultura, tożsamość i edukacja migotanie znaczeń (wyd. III). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Mertens, D. M. (1999). Inclusive evaluation: implications of transformative theory for evaluation. American Journal of Evaluation, 20(1), 1.
- Mizerek, H. (2010). „Twarze” i „gęby” ewaluacji - perpektywa naukowa. W E. Tołwińska-Królikowska (Red.), Autoewaluacja w szkole (III, ss. 167–177). Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
- Mizerek, H. (2016). Ewaluacja edukacyjna w Polsce. Trajektorie, perspektywy i dylematy rozwoju. Zarządzanie Publiczne, 1(33), 1–16.
- Mizerek, H. (2017). Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje. Kraków: Impuls
- Norris, N. (2015). Democratic evaluation: The work and ideas of Barry MacDonald. Evaluation, 21(2), 135–142.
- Nowosad, I. (2011). Od zmian w szkole do zmiany szkoły. O potrzebie integralnego podejścia do zmian w edukacji szkolnej. Studia Pedagogiczne, t. LXIV, 27–42.
- Nowotniak, J. (2012). Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej. Kraków: Impuls.
- Nowotniak, J. (2013). Badania etnograficzne z elementami wizualnymi w kształceniu akademickim – możliwości i ograniczenia. Opuscula Sociologica, (4), 17–31.
- Nowotniak, J. (2017). Miejsce, swoistość, metodologiczna różnorodność badań ewaluacyjnych w pedagogice - konsekwencje dla pedagogiki. W D. Kubinowski & M. Chutorański (Red.), Pedagogika jako humanistyczno-społeczna nauka stosowana: Konsekwencje metodologiczne (ss. 221–236). Kraków.
- Potulicka, E. (2014). Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza„ Impuls”.
- Przyszczypkowski, K. (1999). Edukacja dla demokracji: strategie zmian a kompetencje obywatelskie. Toruń: Edytor.
- Przyszczypkowski, K. (2012). Polityczność (w) edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
- Readings, B. (2107). Uniwersytet w ruinie. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
- Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Ryan, K. (2005). Democratic Evaluaton Approaches for Equity and Inclusion. The Evaluation Exchange, XI(3), 2–3.
- Scriven, M. (1967). The methodology of evaluation. W R. Tyler, R. M. Gagne, & M. Scriven (Red.), Perspectives of curriculum evaluation (ss. 39–83). Chicago: Rand McNally.
- Scriven, M. (1996). The Theory behind Practical Evaluation. Evaluation, 4(2), 393–404.
- Shadish, W. R., Luellen, J. K., Baker, A. (2005). History of Evaluation. W S. Mathison (Red.), Encyclopedia of Evaluation (ss. 184–187). Thousand Oaks: SAGE Publications,
- Stake, R. (1995). The Art af Case Study Research. Thousand Oaks, London, New Dehli: Sage Publications, Inc.
- Stufflebeam, D. (2001). Evaluation Models. New Directions for Evaluation, (89), 7–95.
- Szyling, G. (2013). Diagnoza i ewaluacja a teoretyczne horyzonty refleksji nad działaniem. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64).
- Śliwerski, B. (1998). Jak zmieniać szkołę. Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej. Kraków: Impul.
- Śliwerski, B. (2009). Problemy współczesnej edukacji: dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Śliwerski, B. (2015). Edukacja (w) polityce: polityka (w) edukacji: inspiracje do badań polityki oświatowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Torgerson, D., Torgerson, C. (2008). Designing randomised trials in health, education and the social sciences: an introduction. New York: Palgrave Macmillan.
- Vedung, E. (2010). Four Waves of Evaluation Diffusion. Evaluation, 16(3), 263–277.
Referencje
Brady, N., Bates, A. (2016). The standards paradox: How quality assurance regimes can subvert teaching and learning in higher education. European Educational Research Journal, 15(2), 155–174.
Broucker, B., De Wit, K. (2013). Liberalisation and privatisation of higher education in flanders: Passing the point of no return? A case study. European Educational Research Journal, 12(4), 513–524.
Chelimsky, E. (1997). Thoughts for a New Evaluation Society. Evaluation, 3(1), 97–109.
Cousins, J. B., Earl, L. M. (1992). The Case for Participatory Evaluation. Educational Evaluation and Policy Analysis, 14(4), 397–418.
Dobrołowicz, J. (2013). Obraz edukacji w polskim dyskursie prasowym. Kraków: Impuls.
Dobrołowicz, J. (2016). Konstruowanie obrazu edukacji w polskiej prasie codziennej. Na przykładzie „Gazety Wyborczej”. Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego.
Eco, U., (2017), Pape Satan aleppe. Kroniki płynnego społeczeństwa. Poznań: Dom Wydawniczy “Rebis”.
Eisner, E. W. (1978). Educational connoisseurship and criticism: New evaluation approaches. Association for Supervision and Curriculum Development.
Gęsicki, J. (1993). Gra o nową szkołę. Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN.
Giroux, H. A., Witkowski, L. (2010). Edukacja i sfera publiczna: idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza„ Impuls”.
Groewald, M. (2013). Sens spotkań diagnostyki z ewaluacją w szkole. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 21–35.
Grzesiak, J. (2008). Ewaluacja w dialogu wobec badań jakościowych w edukacji. W J. Grzesiak (Red.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Dialog wewaluacji – ewaluacja w dialogu (ss. 89–97). Kalisz - Konin.
Guba, E., Lincoln, Y. (1989). Fourth Generation Evaluation. London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications, Inc.
Hogan, L. R. (2009). The historical development of programme evaluation: Eksploring the past and present. Online Journal of Workforce Education and Development, II(4), 1–10.
House, E., Howe, K. (2000). Deliberative democratic evaluation. W: L. DeStefano, K. Ryan (Red.), Evaluation as a democratic process: Promoting inclusion dialogue, and deliberation. San Francisco: Jossey- Bass.
Jaskuła, S. (2012). Ewaluacja rozwojowa jako wyzwanie współczesnego systemu edukacji. Zarządzanie Publiczne, 3(19).
Jaskuła, S. (2013). Pedagogika ewaluacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 45–55.
Jaskuła, S., Korporowicz, L. (2014). Odrębność i współgranie. Polskie relacje diagnostyki i ewaluacji edukacyjnej. Ruch Pedagogiczny, 2.
Kamińska, A. (2014). Ewaluacja jako element organizacji uczącej się. Studia Pedagogiczne, 24.
Klus-Stańska, D. (2013). Myślenie poza diagnozą i ewaluacją. Pytanie o możliwość zmiany logiki tworzącej edukację. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 71–90.
Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Korporowicz, L. (2011). Zmienne losy polskiej ewaluacji. Pomiędzy nadzieją, animacją i konfuzją. W: B. Niemierko, K.
Szmigiel (Red.), Ewaluacja w edukacji. Koncepcje. Metody. Perspektywy. Kraków: Grupa Tomani.
Korporowicz, L. (2013). Społeczna etyka ewaluacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64), 35–45.
Krzychała, S., Zamorska, B. (2008). Dokumentarna ewaluacja szkolnej codzienności. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Kwaśnica, R. (2014). Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Kwieciński, Z. (2002). Wykluczanie. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
MacDonald, B. (1976). Evaluation and the control of education. W D. Tawley (Red.), Curriculum Evaluation Today (ss. 125–138). London: Macmillan.
Matynia, E. (2008). Demokracja performatywna. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Mazurkiewicz, G. (2010). Po co szkołom ewaluacja? W G. Mazurkiewicz (Red.), Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym. Autonomia (ss. 9–18). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mazurkiewicz, G. (2012). Ewaluacja w nadzorze pedagogogicznym. Zasady i wartości. W G. Mazurkiewicz (Red.), Jak być jeszcze lepszym? Ewaluacja w edukacji (ss. 13–36). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Melosik, Z., Szkudlarek, T. (2010). Kultura, tożsamość i edukacja migotanie znaczeń (wyd. III). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Mertens, D. M. (1999). Inclusive evaluation: implications of transformative theory for evaluation. American Journal of Evaluation, 20(1), 1.
Mizerek, H. (2010). „Twarze” i „gęby” ewaluacji - perpektywa naukowa. W E. Tołwińska-Królikowska (Red.), Autoewaluacja w szkole (III, ss. 167–177). Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Mizerek, H. (2016). Ewaluacja edukacyjna w Polsce. Trajektorie, perspektywy i dylematy rozwoju. Zarządzanie Publiczne, 1(33), 1–16.
Mizerek, H. (2017). Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje. Kraków: Impuls
Norris, N. (2015). Democratic evaluation: The work and ideas of Barry MacDonald. Evaluation, 21(2), 135–142.
Nowosad, I. (2011). Od zmian w szkole do zmiany szkoły. O potrzebie integralnego podejścia do zmian w edukacji szkolnej. Studia Pedagogiczne, t. LXIV, 27–42.
Nowotniak, J. (2012). Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej. Kraków: Impuls.
Nowotniak, J. (2013). Badania etnograficzne z elementami wizualnymi w kształceniu akademickim – możliwości i ograniczenia. Opuscula Sociologica, (4), 17–31.
Nowotniak, J. (2017). Miejsce, swoistość, metodologiczna różnorodność badań ewaluacyjnych w pedagogice - konsekwencje dla pedagogiki. W D. Kubinowski & M. Chutorański (Red.), Pedagogika jako humanistyczno-społeczna nauka stosowana: Konsekwencje metodologiczne (ss. 221–236). Kraków.
Potulicka, E. (2014). Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza„ Impuls”.
Przyszczypkowski, K. (1999). Edukacja dla demokracji: strategie zmian a kompetencje obywatelskie. Toruń: Edytor.
Przyszczypkowski, K. (2012). Polityczność (w) edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Readings, B. (2107). Uniwersytet w ruinie. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Ryan, K. (2005). Democratic Evaluaton Approaches for Equity and Inclusion. The Evaluation Exchange, XI(3), 2–3.
Scriven, M. (1967). The methodology of evaluation. W R. Tyler, R. M. Gagne, & M. Scriven (Red.), Perspectives of curriculum evaluation (ss. 39–83). Chicago: Rand McNally.
Scriven, M. (1996). The Theory behind Practical Evaluation. Evaluation, 4(2), 393–404.
Shadish, W. R., Luellen, J. K., Baker, A. (2005). History of Evaluation. W S. Mathison (Red.), Encyclopedia of Evaluation (ss. 184–187). Thousand Oaks: SAGE Publications,
Stake, R. (1995). The Art af Case Study Research. Thousand Oaks, London, New Dehli: Sage Publications, Inc.
Stufflebeam, D. (2001). Evaluation Models. New Directions for Evaluation, (89), 7–95.
Szyling, G. (2013). Diagnoza i ewaluacja a teoretyczne horyzonty refleksji nad działaniem. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(64).
Śliwerski, B. (1998). Jak zmieniać szkołę. Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej. Kraków: Impul.
Śliwerski, B. (2009). Problemy współczesnej edukacji: dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Śliwerski, B. (2015). Edukacja (w) polityce: polityka (w) edukacji: inspiracje do badań polityki oświatowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Torgerson, D., Torgerson, C. (2008). Designing randomised trials in health, education and the social sciences: an introduction. New York: Palgrave Macmillan.
Vedung, E. (2010). Four Waves of Evaluation Diffusion. Evaluation, 16(3), 263–277.