Treść głównego artykułu

Abstrakt

W tekście szukam pozycji, z której można krytycznie rozważyć edukacyjne nastawienie wobec zmian cywilizacyjnych. Inspiracją stały się dla mnie szekspirowskie analizy Tadeusza Sławka, teoria relacji kultura - edukacja Sergiusza Hessena oraz teksty innych autorów, dla których egzystencjalny komponent edukacji jest niepomijalny.

Zmiany, których zasięg jest powszechny i które prawdopodobnie najbardziej dziś wpływają na życie w świecie zachodnim, to: 1. dominacja rozumu instrumentalnego; 2. szybkość komunikacyjna (a w konsekwencji: zmiana nawyków umysłowych i wirtualizacja kontaktów społecznych). W jaki sposób na te potężne tendencje transformacyjne reaguje edukacja? Reaguje niemądrością - ulega wpływom politycznym i gospodarczym, gorliwie się przystosowuje. Redukacja życia ludzkiego traktowana jest dziś w wychowaniu jak cnota, dlatego humanistyczna terapia nie może liczyć na popularność i musi działać na "obrzeżach" i "wyspach", często z ukrycia.

Słowa kluczowe

zmiana adaptacyjna funkcja edukacji upełnomocnienie rozum instrumentalny media elektroniczne niemądrość

Szczegóły artykułu

Biogram autora

Krzysztof Maliszewski - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Jak cytować
Maliszewski, K. (2018). Wióry… – szkic (krypto)terapeutyczny o edukacji wobec zmian współczesnych. Forum Oświatowe, 30(1(59), 89–102. Pobrano z https://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/592

Referencje

  1. Bauman Zygmunt: Razem, osobno. Przeł. T. Kunz. Wydawnictwo Literackie. Kraków 2003.
  2. Bielik-Robson Agata: „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności. Universitas. Kraków 2008.
  3. Bourdieu Pierre: O telewizji. Panowanie dziennikarstwa. Przeł. K. Sztandar-Sztanderska, A. Ziółkowska. PWN. Warszawa 2009.
  4. Carr Nicholas: Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg. Przeł. Katarzyna Rojek. Wydawnictwo Helion. Gliwice 2013.
  5. Eriksen Thomas Hylland: Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji. Przeł. G. Sokół. Państwowy Instytut Wydawniczy. Warszawa 2003.
  6. Fromm Erich: Ucieczka od wolności. Przeł. O. i A. Ziemilscy. Czytelnik. Warszawa 1999.
  7. Giddens Anthony: Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przeł. A. Szulżycka. PWN. Warszawa 2002.
  8. Hessen Sergiusz: O sprzecznościach i jedności wychowania. Wydawnictwo „Żak”. Warszawa 1997.
  9. Hessen Sergiusz: Podstawy pedagogiki. Przeł. A. Zieleńczyk. Wydawnictwo „Żak”. Warszawa 1997.
  10. Horkheimer Max, Adorno Theodor W.: Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne. Przeł. M. Łukasiewicz. Wydawnictwo Krytyki Politycznej. Warszawa 2010.
  11. Horkheimer Max: Krytyka instrumentalnego rozumu. Przeł. H. Walentynowicz. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa 2007.
  12. Kwaśnica Robert: Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności. Dolnośląska Szkoła Wyższa. Wrocław 2014.
  13. Kwieciński Zbigniew: Pedagogiczne zero. Zastosowania problemowe, epistemiczne i magiczne. W: Idem: Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Wrocław 2007.
  14. Magris Claudio: O demokracji, pamięci i Europie Środkowej. Przeł. J. Ugniewska. Międzynarodowe Centrum Kultury. Kraków 2016.
  15. Nalaskowski Aleksander: Pedagogiczne złudzenia, zmyślenia, fikcje. Impuls. Kraków 2009.
  16. Nowak Piotr: Hodowanie troglodytów. Uwagi o szkolnictwie wyższym i kulturze umysłowej człowieka współczesnego. Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego. Warszawa 2014.
  17. Postman Neil: Zabawić się na śmierć: dyskurs publiczny w epoce show-businessu. Przeł. L. Niedzielski. Muza. Warszawa 2002.
  18. Sloterdijk Peter: Krytyka cynicznego rozumu. Przeł. P. Dehnel. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Wrocław 2008.
  19. Sławek Tadeusz: NICowanie świata. Zdania z Szekspira. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2012.
  20. Steiner George: Nauki mistrzów. Przeł. J. Łoziński. Zysk i S-ka Wydawnictwo. Poznań 2007.
  21. Toffler Alvin: Szok przyszłości. Przeł. W. Osiatyński i in. Zysk i S-ka Wydawnictwo. Poznań [b.d.w.]
  22. Trentowski Bronisław F.: Chowanna. T. 1. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
  23. Witkowski Lech: W stronę zdecentrowanego rozumienia świata. W: Idem: Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Warszawa 2007.
  24. Wnuk-Lipiński Edmund: Świat międzyepoki. Globalizacja, demokracja, państwo narodowe. Znak, Instytut Studiów Politycznych PAN. Kraków 2004.