Treść głównego artykułu
Abstrakt
W artykule ukazano istotę samodzielnego poszukiwania, dociekania i rozumowania uczniowskiego w nauczaniu chemii poparte teoriami psychologicznymi. Opisane studia przypadków – zarówno w zakresie nauczania chemii metodą wyprzedzającą, jak i zajęć dodatkowych w postaci warsztatów laboratoryjnych z wykorzystaniem metody Inquiry Based Science Education prezentują implikacje koncepcji konstruktywistycznej w projektowaniu odpowiedniego środowiska uczącego wspomagającego oraz eksponującego samodzielne myślenie uczniów w procesie nauczania i uczenia się. Autorki przedstawiają doświadczenia edukacyjne uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z zakresu chemii. Rezultaty badań wskazują, iż obydwie innowacje dydaktyczne stwarzają uczniom przestrzeń na samodzielne myślenie oraz działanie, co skutkuje także rozwojem ich kompetencji badawczych, takich jak stawianie hipotez, weryfikowanie ich, projektowanie i prowadzenie własnych badań, notowanie obserwacji czy wyciąganie wniosków.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.
Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.
Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Ausubel D. (1968). Educational psychology: a cognitive view. New York.
- Bartoszewicz M., Gulińska H.(2013). Nauczanie, uczenie się chemii z wykorzystaniem doświadczeń domowych SSC oraz TI jako kształtowanie badawczego sposobu myślenia. Kraków, Człowiek Media Edukacja UP, s. 47.
- Bernard P., Białas A., Broś P., Ellermeijer T., Kędzierska E., Krzeczkowska M., Maciejowska I., Odrowąż E., Szostak E. (2013), Podstawy metodologii IBSE. W: I. Maciejowska, E. Odrowąż (red.), Nauczanie przedmiotów przyrodniczych kształtujące postawy i umiejętności badawcze uczniów – część 1. Kraków, Wydział Chemii UJ.
- Bruner J.S. (1978). Poza dostarczone informacje. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Czerepaniak-Walczak M. (2005), Desocjalizacja: w poszukiwaniu nowego dyskursu szkoły i edukacji. Forum Oświatowe 1.
- Dylak S. (2000). Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa w kształceniu nauczycieli. W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki, S. Dylak (red.) Współczesność a kształcenie nauczycieli, WSP ZNP, Warszawa. Pobrane 10 września 2017, z: http://www.cen.uni.wroc.pl/teksty/konstrukcja.pdf
- Dylak S. (red.). (2013). Strategia kształcenia wyprzedzającego. Poznań, Ogólnopolska Fundacja Edukacji Komputerowej.
- Gofron B. (2013). Konstruktywistyczne ujęcie procesu uczenia się, [w:] Periodyk Naukowy Akademii Polonijnej nr 1(7), s. 172.
- Gulińska H., Bartoszewicz M., Makles G., Mischke K. (2011). Scenariusze zajęć z chemii metodą wyprzedzającą – Kolegium Śniadeckich. Poznań, Zakład Dydaktyki Chemii.
- Hejnicka-Bezwińska T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Klus-Stańska D. (2002a). Narracja w badaniu i kształceniu nauczycieli. Forum oświatowe 1.
- Klus-Stańska D. (2002b). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazuskiego.
- Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
- Klus-Stańska D. (2011). O pozorach zmiany w edukacji początkowej. Inspiracje nowej socjologii oświaty, konstruktywizmu psychologicznego i antropologii organizacji. Kwartalnik pedagogiczny 1.
- Klus-Stańska D., Kruk J. (2009). Tworzenie warunków dla rozwojowej zmiany poznawczej i konstruowania wiedzy przez dziecko. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Klus-Stańska D., Nowicka M. (2006). Nauczyciele na drodze awansu zawodowego – między pozorem a profesjonalizacją, „ Problemy wczesnej edukacji”, nr 1(3).
- Kuhn F.J. (2008). Dziecko w drodze ku samodzielności. O wewnętrznej reformie szkoły. W: W. Śliwerska, B. Śliwerski (red.), Edukacji w wolności. Kraków, Impuls.
- Lewin K. (2010). Badania w działaniu a problemy mniejszości. W: H. Cervinkova, B.D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
- Maruszewski T. (2001) Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
- Męczkowska A. (2003). Wokół problematyki wymagań dydaktycznych nauczycieli. Forum Oświatowe 1.
- Melosik Z. (1995). Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji. Toruń-Poznań, Edytor.
- Piaget J. (1977). Psychologia i epistemologia. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Piaget J. (1993). Psychologia dziecka. Wrocław, Siedmioróg.
- Pilch T., Bauman T. (2001), Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
- Podstawa programowa kształcenia ogólnego. Załącznik 4. Pobrane 20 września 2017, z: https://men.gov.pl/zycie-szkoly/ksztalcenie-ogolne/podstawa-programowa/rozporzadzenie-o-podstawie-programowej-w-calosci.html
- Schaffer H.R. (1994). Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo.
- Szyling G. (2015). Dwa rodzaje oceniania w szkole wyższej. Potrzeba czy komplikacja? W: J. Bolałek (red.), Dobre zwyczaje akademickie w naukach przyrodniczych, Kraków, Libron.
- Śliwerski B. (1993). Wyspy oporu edukacyjnego. Kraków, Impuls.
- Venville, G., Adey, P., Larkin, S. i Robertson, A. (2003). Fostering thinking through science in the early years of schooling. International Journal of Science Education, 25(11), 1313-1332.
- Wygotski L. (1971). Wybrane prace psychologiczne. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Wygotski L. (1978). Narzędzie i znak w rozwoju dziecka. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Wygotski L. (1989). Myślenie i mowa. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Wygotski L. (2002). Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Referencje
Ausubel D. (1968). Educational psychology: a cognitive view. New York.
Bartoszewicz M., Gulińska H.(2013). Nauczanie, uczenie się chemii z wykorzystaniem doświadczeń domowych SSC oraz TI jako kształtowanie badawczego sposobu myślenia. Kraków, Człowiek Media Edukacja UP, s. 47.
Bernard P., Białas A., Broś P., Ellermeijer T., Kędzierska E., Krzeczkowska M., Maciejowska I., Odrowąż E., Szostak E. (2013), Podstawy metodologii IBSE. W: I. Maciejowska, E. Odrowąż (red.), Nauczanie przedmiotów przyrodniczych kształtujące postawy i umiejętności badawcze uczniów – część 1. Kraków, Wydział Chemii UJ.
Bruner J.S. (1978). Poza dostarczone informacje. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Czerepaniak-Walczak M. (2005), Desocjalizacja: w poszukiwaniu nowego dyskursu szkoły i edukacji. Forum Oświatowe 1.
Dylak S. (2000). Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa w kształceniu nauczycieli. W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki, S. Dylak (red.) Współczesność a kształcenie nauczycieli, WSP ZNP, Warszawa. Pobrane 10 września 2017, z: http://www.cen.uni.wroc.pl/teksty/konstrukcja.pdf
Dylak S. (red.). (2013). Strategia kształcenia wyprzedzającego. Poznań, Ogólnopolska Fundacja Edukacji Komputerowej.
Gofron B. (2013). Konstruktywistyczne ujęcie procesu uczenia się, [w:] Periodyk Naukowy Akademii Polonijnej nr 1(7), s. 172.
Gulińska H., Bartoszewicz M., Makles G., Mischke K. (2011). Scenariusze zajęć z chemii metodą wyprzedzającą – Kolegium Śniadeckich. Poznań, Zakład Dydaktyki Chemii.
Hejnicka-Bezwińska T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Klus-Stańska D. (2002a). Narracja w badaniu i kształceniu nauczycieli. Forum oświatowe 1.
Klus-Stańska D. (2002b). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazuskiego.
Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
Klus-Stańska D. (2011). O pozorach zmiany w edukacji początkowej. Inspiracje nowej socjologii oświaty, konstruktywizmu psychologicznego i antropologii organizacji. Kwartalnik pedagogiczny 1.
Klus-Stańska D., Kruk J. (2009). Tworzenie warunków dla rozwojowej zmiany poznawczej i konstruowania wiedzy przez dziecko. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Klus-Stańska D., Nowicka M. (2006). Nauczyciele na drodze awansu zawodowego – między pozorem a profesjonalizacją, „ Problemy wczesnej edukacji”, nr 1(3).
Kuhn F.J. (2008). Dziecko w drodze ku samodzielności. O wewnętrznej reformie szkoły. W: W. Śliwerska, B. Śliwerski (red.), Edukacji w wolności. Kraków, Impuls.
Lewin K. (2010). Badania w działaniu a problemy mniejszości. W: H. Cervinkova, B.D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Maruszewski T. (2001) Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
Męczkowska A. (2003). Wokół problematyki wymagań dydaktycznych nauczycieli. Forum Oświatowe 1.
Melosik Z. (1995). Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji. Toruń-Poznań, Edytor.
Piaget J. (1977). Psychologia i epistemologia. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Piaget J. (1993). Psychologia dziecka. Wrocław, Siedmioróg.
Pilch T., Bauman T. (2001), Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego. Załącznik 4. Pobrane 20 września 2017, z: https://men.gov.pl/zycie-szkoly/ksztalcenie-ogolne/podstawa-programowa/rozporzadzenie-o-podstawie-programowej-w-calosci.html
Schaffer H.R. (1994). Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Szyling G. (2015). Dwa rodzaje oceniania w szkole wyższej. Potrzeba czy komplikacja? W: J. Bolałek (red.), Dobre zwyczaje akademickie w naukach przyrodniczych, Kraków, Libron.
Śliwerski B. (1993). Wyspy oporu edukacyjnego. Kraków, Impuls.
Venville, G., Adey, P., Larkin, S. i Robertson, A. (2003). Fostering thinking through science in the early years of schooling. International Journal of Science Education, 25(11), 1313-1332.
Wygotski L. (1971). Wybrane prace psychologiczne. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wygotski L. (1978). Narzędzie i znak w rozwoju dziecka. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wygotski L. (1989). Myślenie i mowa. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wygotski L. (2002). Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo.