Treść głównego artykułu
Abstrakt
Niniejszy tekst jest próbą ukazania przemian w obszarze szkolnictwawyższego w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Artykuł wskazujegłówne kierunki zmian w filozofii kształcenia i ich konsekwencje strukturalne dlasektora szkolnictwa wyższego, będące reakcją na zmianę ustroju społeczno-politycznego,a tym samym otwarcia się tych krajów na dominujące trendy globalne (m.in.społeczne, kulturowe, ekonomiczne). Podstawową bazę źródłową stanowią ogólnodostępnebazy danych (np. raporty Banku Światowego czy Education at Glance,publikowane przez OECD), opracowania statystyczne sporządzone na ich podstawieoraz monografie. Zasadniczym celem artykułu jest próba wskazania istotnychpodobieństw i różnic, będących udziałem krajów, z jednej strony, przechodzącychpodobną drogę rozwojową, z drugiej zaś, odmiennych ze względu na ich specyfikęspołeczno-kulturową.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.
Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.
Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Altbach, P.G., Knight, J. (2007). The Internationalization of Higher Education: Motivations and Realities. Journal of Studies in International Education, Vol. 11, 290–305.
- Antonowicz, D. (2015). Między siłą globalnych procesów a lokalną tradycją. Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
- Aslund, A. (2010). Jak budowano kapitalizm? Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej. Warszawa: Wydawnictwo FOR.
- Berryman, S. (2000). Hidden challenges to education systems in transition economies. A World Free of Poverty series. Washington, D.C. : The World Bank.
- Berulava, M.N. (2005). Higher Education in Russia in the Light of Market Reforms. Russian Education and Society, 47(8).
- Borowicz, R. (2005). Zjawiska żywiołowe w rozwoju polskiej edukacji, W: M. Dziemianowicz, B. Dorota Gołębniak, R. Kwaśnica (red.), Przetrwanie i rozwój jako niezbywalne powinności wychowania. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
- Boyadjieva, P., Ilieva-Trichkova, P. (2016). Expansion of Higher Education and Graduate Employability: Data and Insights from Central and Eastern Europe. W: V. Delteil, V. Kirov (red.), Labour and Social Transformation in Central and Eastern Europe: Europeanization and Beyond. London and New York: Routledge.
- Bowes, L., Thomas, L., Peck, L., Nathwani, T. (2013). International Research on the Effectiveness of Widening Participation. Bristol: HEFCE and OFFA.
- Curaj A., Scott P., Vlasceanu L., Wilson, L. (red.). (2012). European higher education at the cross roads: between the Bologna Process and national reforms. New York, London, Heidelberg: Springer Dordrecht.
- Egorov, O. G. (2005). Experience in Creation of Elite Schools in the Moscow Area. Russian Education and Society, 47(4).
- Epuran, G., Gârdan, I. P., Gârdan, D. A. and Tescașiu, B. (2016). Modernisation of Higher Education in the Context of European Integration ? A Comparative Analysis. Amfiteatru Economic, 18(42), 351–368.
- European Commission/EACEA/Eurydice. (2015). The European Higher Education Area in 2015: Bologna Process Implementation Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
- Goastellec, G. (2008). Changes in Access to Higher Education: From Worldwide Constraints to Common Patterns of Reform? W: David Baker (red.), The Worldwide Transformation of Higher Education. International Perspectives on Education and Society, Volume 9. UK : Emerald Group Publishing Limited.
- Hadjar, A., Becker, R. (red.). (2009). Expected and Unexpected Consequences of the Educational Expansion in Europe and the US. Theoretical Approaches and empirical findings in comparative perspective. Bern – Stuttgart – Vien: Haupt.
- Herbst, M., Wojciuk A. (2014). Common Origin, Different Paths. Transformation of Education systems in the Czech Republic, Slovakia, Hungary and Poland. GRINCOH Working Paper Series, Paper No. 4.07.
- Hovdhaugen, E., Frolich, N., Aamodt, P. O. (2013). Informing Institutional Management: institutional strategies and student retention. European Journal of Education, 48 (1), 165–177.
- Johnson, M. S. (1996). Western Models and Russian Realities in Postcommunist. Tertium Comparationis Journal für Internationale Bildungsforschung, 2(1996) 2, 119–132.
- Karpov, V., Lisovskaya, E. (2005). Educational Change in Time of Social Revolution: The Case of Post-Communist Russia in Comparative Perspective, W: Eklof, B., Holmes, L.E., Kaplan, V., (red.). Educational Reform in Post-Soviet Russia. Legacies and Prospects. London: Frank Cass.
- Konstantinovskiy, D.L. (2003). Changing Youth and Education in a Changing Society. W: Horovitz, T., Kotik-Friedgut, B., Hoffman, S. (red.). From Pacesetters to Drop-outs. Post-Soviet Youth in Comparative Perspective. Oxford: UPA.
- Kwiek, M. (2016). From Privatization (of the Expansion Era) to De-privatization (of the Contraction Era): A National Counter-Trend in a Global Context. W: S. Slaughter, B. J. Taylor (red.), Higher Education, Stratification and Workforce Development. Higher Education Dynamics 45. Switzerland: Springer International Publishing. doi 10.1007/978-3-319-21512-9_16
- Kwiek, M., Kurkiewicz, A. (red.). (2012). The Modernisation of European Universities. Cross-National Academic Perspectives. Frankfurt and New York: Peter Lang.
- Kwiek, M., Maassen, P. (red.). (2012). National Higher Education Reforms in a European Context: Comparative Reflections on Poland and Norway. Frankfurt, New York: Peter Lang.
- Levy, Daniel C. (2012). How Important Is Private Higher Education in Europe? A Regional Analysis in Global Context. European Journal of Education, Volume 47, Issue 2, 178–197.
- Lewowicki, T. (red.). (2000). Edukacja międzykulturowa w Polsce i na świecie. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
- Lukashenko, M. (2004). The Market Transformation of the System of Education in Russia. Russian Education and Society, t. 46, nr 5.
- Mikiewicz, P. (2005). Społeczne światy szkół średnich. Od trajektorii marginesu do trajektorii elit. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa.
- Misztal, B. (2000). Prywatyzacja wyższego wykształcenia w Polsce. Wyzwania w świetle transformacji systemowej, W: Prywatyzacja szkolnictwa wyższego w Polsce, pod red. tegoż. Kraków: Universitas.
- Nevala, A-M., et al. (2011). Reducing early leaving from education and training in the EU. Brussels: European Parliament. Pobrane 15 maja 2017, z: http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/studies/download.do?language=en&file=42311
- OECD. (2013). Education at a Glance 2013: OECD Indicators. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2013-en
- OECD. (2015). Education at a Glance 2015: OECD Indicators. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2015-en
- Potulicka, E. (2012). Przemiany w analizowanych krajach na tle tendencji ogólnoeuropejskich. W: Systemy edukacji w krajach europejskich. E. Potulicka, D. Wildebrandt-Wypych, C. Czech-Włodarczyk (red.). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Przeworski, A., Teune, H. (1983). Badania porównawcze – dobór systemów do badań. W: A. Sułek, Logika analizy socjologicznej. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Schwartzman, R. (2013). Consequences of commodifying education. Academic Exchange Quarterly, 17(3), 41–46.
- Szafraniec, K., Domalewski, J., Wasielewski, K., Szymborski, P., Wernerowicz, M. (2017). Zmiana warty. Młode pokolenia a transformacje we wschodniej Europie i Azji. Warszawa: Scholar.
- Wasielewski, K. (2013a). Caught in the trap of mass education – transformations in the Polish higher education after 1989, W: K. Szafraniec, D. Konstantinovskiy (red.), Polish and Russian Youth: Education and Work in Changing Society. Moscow: Institute Sociology RAN.
- Wasielewski, K. (2013b). Młodzież wiejska na uniwersytecie – droga na studia, mechanizmy alokacji, postawy wobec kształcenia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
- World Bank. (2015). World Development Indicators. Pobrane 12 marca 2017, z: http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=2&country=&series=SE.PRM.CMPT.ZS&period=
- Yudkevich, M., Altbach, P.G., Rumbley, L.E. (red.). (2016). The Global Academic Rankings Game: Changing Institutional Policy, Practice, and Academic Life. London, New York: Routledge.
- Ziółkowski, M. (2000). Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Referencje
Altbach, P.G., Knight, J. (2007). The Internationalization of Higher Education: Motivations and Realities. Journal of Studies in International Education, Vol. 11, 290–305.
Antonowicz, D. (2015). Między siłą globalnych procesów a lokalną tradycją. Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Aslund, A. (2010). Jak budowano kapitalizm? Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej. Warszawa: Wydawnictwo FOR.
Berryman, S. (2000). Hidden challenges to education systems in transition economies. A World Free of Poverty series. Washington, D.C. : The World Bank.
Berulava, M.N. (2005). Higher Education in Russia in the Light of Market Reforms. Russian Education and Society, 47(8).
Borowicz, R. (2005). Zjawiska żywiołowe w rozwoju polskiej edukacji, W: M. Dziemianowicz, B. Dorota Gołębniak, R. Kwaśnica (red.), Przetrwanie i rozwój jako niezbywalne powinności wychowania. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
Boyadjieva, P., Ilieva-Trichkova, P. (2016). Expansion of Higher Education and Graduate Employability: Data and Insights from Central and Eastern Europe. W: V. Delteil, V. Kirov (red.), Labour and Social Transformation in Central and Eastern Europe: Europeanization and Beyond. London and New York: Routledge.
Bowes, L., Thomas, L., Peck, L., Nathwani, T. (2013). International Research on the Effectiveness of Widening Participation. Bristol: HEFCE and OFFA.
Curaj A., Scott P., Vlasceanu L., Wilson, L. (red.). (2012). European higher education at the cross roads: between the Bologna Process and national reforms. New York, London, Heidelberg: Springer Dordrecht.
Egorov, O. G. (2005). Experience in Creation of Elite Schools in the Moscow Area. Russian Education and Society, 47(4).
Epuran, G., Gârdan, I. P., Gârdan, D. A. and Tescașiu, B. (2016). Modernisation of Higher Education in the Context of European Integration ? A Comparative Analysis. Amfiteatru Economic, 18(42), 351–368.
European Commission/EACEA/Eurydice. (2015). The European Higher Education Area in 2015: Bologna Process Implementation Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Goastellec, G. (2008). Changes in Access to Higher Education: From Worldwide Constraints to Common Patterns of Reform? W: David Baker (red.), The Worldwide Transformation of Higher Education. International Perspectives on Education and Society, Volume 9. UK : Emerald Group Publishing Limited.
Hadjar, A., Becker, R. (red.). (2009). Expected and Unexpected Consequences of the Educational Expansion in Europe and the US. Theoretical Approaches and empirical findings in comparative perspective. Bern – Stuttgart – Vien: Haupt.
Herbst, M., Wojciuk A. (2014). Common Origin, Different Paths. Transformation of Education systems in the Czech Republic, Slovakia, Hungary and Poland. GRINCOH Working Paper Series, Paper No. 4.07.
Hovdhaugen, E., Frolich, N., Aamodt, P. O. (2013). Informing Institutional Management: institutional strategies and student retention. European Journal of Education, 48 (1), 165–177.
Johnson, M. S. (1996). Western Models and Russian Realities in Postcommunist. Tertium Comparationis Journal für Internationale Bildungsforschung, 2(1996) 2, 119–132.
Karpov, V., Lisovskaya, E. (2005). Educational Change in Time of Social Revolution: The Case of Post-Communist Russia in Comparative Perspective, W: Eklof, B., Holmes, L.E., Kaplan, V., (red.). Educational Reform in Post-Soviet Russia. Legacies and Prospects. London: Frank Cass.
Konstantinovskiy, D.L. (2003). Changing Youth and Education in a Changing Society. W: Horovitz, T., Kotik-Friedgut, B., Hoffman, S. (red.). From Pacesetters to Drop-outs. Post-Soviet Youth in Comparative Perspective. Oxford: UPA.
Kwiek, M. (2016). From Privatization (of the Expansion Era) to De-privatization (of the Contraction Era): A National Counter-Trend in a Global Context. W: S. Slaughter, B. J. Taylor (red.), Higher Education, Stratification and Workforce Development. Higher Education Dynamics 45. Switzerland: Springer International Publishing. doi 10.1007/978-3-319-21512-9_16
Kwiek, M., Kurkiewicz, A. (red.). (2012). The Modernisation of European Universities. Cross-National Academic Perspectives. Frankfurt and New York: Peter Lang.
Kwiek, M., Maassen, P. (red.). (2012). National Higher Education Reforms in a European Context: Comparative Reflections on Poland and Norway. Frankfurt, New York: Peter Lang.
Levy, Daniel C. (2012). How Important Is Private Higher Education in Europe? A Regional Analysis in Global Context. European Journal of Education, Volume 47, Issue 2, 178–197.
Lewowicki, T. (red.). (2000). Edukacja międzykulturowa w Polsce i na świecie. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Lukashenko, M. (2004). The Market Transformation of the System of Education in Russia. Russian Education and Society, t. 46, nr 5.
Mikiewicz, P. (2005). Społeczne światy szkół średnich. Od trajektorii marginesu do trajektorii elit. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa.
Misztal, B. (2000). Prywatyzacja wyższego wykształcenia w Polsce. Wyzwania w świetle transformacji systemowej, W: Prywatyzacja szkolnictwa wyższego w Polsce, pod red. tegoż. Kraków: Universitas.
Nevala, A-M., et al. (2011). Reducing early leaving from education and training in the EU. Brussels: European Parliament. Pobrane 15 maja 2017, z: http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/studies/download.do?language=en&file=42311
OECD. (2013). Education at a Glance 2013: OECD Indicators. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2013-en
OECD. (2015). Education at a Glance 2015: OECD Indicators. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2015-en
Potulicka, E. (2012). Przemiany w analizowanych krajach na tle tendencji ogólnoeuropejskich. W: Systemy edukacji w krajach europejskich. E. Potulicka, D. Wildebrandt-Wypych, C. Czech-Włodarczyk (red.). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Przeworski, A., Teune, H. (1983). Badania porównawcze – dobór systemów do badań. W: A. Sułek, Logika analizy socjologicznej. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Schwartzman, R. (2013). Consequences of commodifying education. Academic Exchange Quarterly, 17(3), 41–46.
Szafraniec, K., Domalewski, J., Wasielewski, K., Szymborski, P., Wernerowicz, M. (2017). Zmiana warty. Młode pokolenia a transformacje we wschodniej Europie i Azji. Warszawa: Scholar.
Wasielewski, K. (2013a). Caught in the trap of mass education – transformations in the Polish higher education after 1989, W: K. Szafraniec, D. Konstantinovskiy (red.), Polish and Russian Youth: Education and Work in Changing Society. Moscow: Institute Sociology RAN.
Wasielewski, K. (2013b). Młodzież wiejska na uniwersytecie – droga na studia, mechanizmy alokacji, postawy wobec kształcenia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
World Bank. (2015). World Development Indicators. Pobrane 12 marca 2017, z: http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=2&country=&series=SE.PRM.CMPT.ZS&period=
Yudkevich, M., Altbach, P.G., Rumbley, L.E. (red.). (2016). The Global Academic Rankings Game: Changing Institutional Policy, Practice, and Academic Life. London, New York: Routledge.
Ziółkowski, M. (2000). Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.