Pasek boczny artykułu

Download
PDF
Statistic
Read Counter : 1133 Download : 2093

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Pomimo swojej popularności – coaching nie doczekał się jak dotąd zarysu historycznego w polskim piśmiennictwie, wyłączając publikacje powielające lakoniczny przegląd ważniejszych wydarzeń w kształtowaniu się tej metody. Celem przedłożonego artykułu jest przedstawienie koncepcji, jakie wywarły szczególny wpływ na genezę wczesnej formy coachingu. Przenikanie się tych różnorodnych założeń i teorii nazwano interferencją idei, gdyż coaching powstał na styku kilku dziedzin – przede wszystkim psychologii sportu, zarządzania oraz counselingu. Podjęto nadto próbę weryfikacji uproszczeń i przeinaczeń, jakie występują w piśmiennictwie dotyczącym coachingu. Za cezurę uznano rok 1974, w którym ukazała się książka Timothy’ego Gallweya The inner game of tennis, uważana przez wielu autorów za przełomową dla opisywanej przedmiotu. Niniejszy artykuł stanowi polemikę z tym stanowiskiem.

Słowa kluczowe

historia coachingu geneza coachingu counseling psychologia sportu psychologia zarządzania coaching biznesowy executive coaching

Szczegóły artykułu

Licencja

Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.

Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.

Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

 

Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Biogram autora

Adam Michał Zemełka, Collegium Da Vinci, Katedra Zarządzania i Coachingu

Adam Zemełka – doktor nauk o zdrowiu, absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Socjoterapeuta, pedagog resocjalizacyjny, terapeuta nurtu skoncentrowanego na rozwiązaniach, historyk, filolog klasyczny. Autor monografii: „Starożytny PR? Sztuka hellenistyczna i jej psychologiczne tło na przykładzie królestwa Pergamonu” (2011), „Jak Grecy odkryli mózg? Wielki transfer myśli w świetle neuronauki współczesnej” (2016) oraz poradnika „Neuronauka od podstaw. Vademecum dla terapeutów, doradców i trenerów” (2015).
Jak cytować
Zemełka, A. M. (2016). Wczesna historia coachingu: poszukiwanie definicji i interferencji idei. Forum Oświatowe, 28(2(56), 143–160. Pobrano z https://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/439

Referencje

  1. Beers, C. (1984). Umysł, który sam siebie odnalazł. Warszawa: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
  2. Bennett, J., Bush, M. J. (2009). Coaching in organizations: Current trends and future opportunities. OD Practitioner, 41(1), 2–7.
  3. Bliemeister, J. (1988). An empirical test of theoretical constructs essential to NLP. Zeitschrift für Klinische Psychologie, 17(1), 21–30.
  4. Clutterbuck, D. (2009). Coaching zespołowy. Poznań: Rebis.
  5. Drucker, P. (1954). Practice of Managament. New York, NY: Harper & Row.
  6. Ellis, A. (2008). Głębokie uzdrawianie emocji. Kraków: Zielona Sowa.
  7. Frohmann, A. L., Kotter J. P. (1977). Coaching and Counseling: How You Can Improve the Way it’s Done. Training & Developmnet Journal, 31(11).
  8. Gallwey, T. (2006). Tenis. Wewnętrzna gra. Pszczyna: Galaktyka.
  9. Gill, D. L. (2000). Psychology and the study of sport. W: J. J. Coackley, E. Dunnig (red.), Handbook of sport studies. London: Sage Publishing.
  10. Gorell, R. (2013). Group coaching. London: Kogan Page.
  11. Grant, A. M., Cavanagh, M. J. (2007). Evidence-based coaching: flourishing or languishing. Australian Psychologist, 42(4), 239–254.
  12. Grant, A., Cavanagh, M. (2007). Coaching Psychology: How did we get here and where are we going. Australian Psychological Society, 29(3), 6–9.
  13. Green, Ch. D. (2003). Psychology strikes out: Coleman R. Griffith and the Chicago Cubs. History of Psychology, 6(3), 267–283.
  14. Griffith, C. (1926). The psychology of coaching: A study of coaching methods from the point of psychology. New York, NY: C. Sribner’s son.
  15. Griffith, C. (2007). Getting Ready to Coach. W: D. Smith, M. Bar-Eli, Essentials Readings in Sport and Excersise Psychology. Champaign: Human Kinetics.
  16. International Coach Federation. (b.d.). Pobrane 5 maja 2016, z: http://icf.org.pl/pl79,-coaching.html
  17. International Coaching Community. (b.d.). Pobrane 5 maja 2016, z: http://www.iccpoland.pl/pl/strefa_wiedzy
  18. Karageorghis, C., Terry, P. (2010). Inside Sport Psychology. Champaign: Human Kinetics.
  19. Katz, R. (1955). Skills of an Effective Administrator. Harvard Business Review. Pobrane 5 maja 2016, z: https://hbr.org/1974/09/skills-of-an-effective-administrator
  20. Kauffman, C., Boniwell, I., Silberman, J. (2010). The positive psychology approach to coaching. W: E. Cox, T. Bachkirova, D. Clutterbuck (red.), The complete handbook of coaching. London: Sage Publishing.
  21. Kirkpatrick, D. L. (1982). How to Improve Performance through Appraisal and Coaching. New York, NY: Amacom.
  22. Kroll, W., Lewis, G. (2007). America’s First Sport Psychologist. W: D. Smith, M. Bar-Eli (red.), Essentials Readings in Sport and Excersise Psychology. Champaign: Human Kinetics.
  23. Law, H., Ireland, S., Hussain, Z. (2010). Psychologia coachingu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  24. Lewis, J. A., Lewis, M. D., Daniels, J. A., D’ Andrea, M. J. (2010). Community Counseling: A Multicultural-Social Justice Perspective. Belmont: Brooks/Cole.
  25. Mace, M. L. (1950). The Growth and Developmnet of Executives. Literary Licensing. Marciniak, Ł. T. (2009). Pojęcie i odmiany coachingu. W: M. Sidor-Rządkowska (red.), Coaching – teoria, praktyka: studia przypadków. Kraków: Wolters Kluwer.
  26. Martin, P. R. (2007). IAAP Handbook of Applied Psychology. Oxford: Oxford University Press.
  27. Maslow, A. (2004). W stronę psychologii istnienia. Poznań: Rebis.
  28. Palmer, S., Whybrow, A. (2008). The art of facilitation – putting the psychology into coaching. The Psychologist, 21, 136–137.
  29. Peltier, B. (2005). Psychologia coachingu kadry menedżerskiej: teoria i zastosowanie. Poznań: Rebis.
  30. Rogers, C. (1991). Terapia nastawiona na klienta: grupy spotkaniowe. Wrocław: Thesaurus Press.
  31. Seligman, M. E. P. (2007). Coaching and positive psychology coaching. Australian Psychologist, 42(4), 266–267.
  32. Sharpley, C. F. (1984). Predicate matching in NLP: A review of research on the preferred representational system. Journal of Counseling Psychology, 31(2), 238–248.
  33. Sheldon, K. M., Kashdan, T. B., Steger, M. F. (2011). Designing positive psychology: taking stock and moving forward. Oxford: Oxford University Press.
  34. Starr, J. (2005). Coaching: procesy, zasady, umiejętności. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
  35. Thaler, R., Sunstein, C. (2012). Impuls. Jak podejmować właściwe decyzje dotyczące zdrowia, dobrobytu i szczęścia. Poznań: Zysk i S-ka.
  36. Thorne, B. (2006). Carl Rogers. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Weinberg, R. S., Gould, D. (2007). Foundations of Sport and Excersise Psychology. Champaign: Human Kinteics.
  37. Whitmore, J. (2009). Coaching. Trening efektywności. Warszawa: G+J.
  38. Winstanley, J. (2008). Klucz do psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  39. Witkowski, T. (2006). Teoria i praktyka NLP w oczach psychologa społecznego. Nauka, 4, 55–71.