Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł przedstawia analizę zmian oficjalnej ideologii państwowej współczesnej Rosji na przykładzie pola edukacji, a dokładnie, planowanych zmian w programie nauczania historii. Analizie poddano elementy makropolityki oświatowej Rosji, zidentyfikowane na podstawie monitoringu medialnej przestrzeni publicznej w latach 2014–2016. Rosja pod rządami W. Putina, jako państwo autorytarne, dąży do ideologicznej unifikacji, co w kontekście nauczania historii doprowadziło do prac nad „historyczno-kulturowym standardem”. Oznacza to odgórne dostosowywanie oficjalnej wersji tradycji w kreowanym przekazie historycznym, do bieżącego zapotrzebowania ideologicznego państwa. Dodatkowo rola nauczyciela sprowadzona została do osoby jedynie pośredniczącej w „monologu znaczeń”, przekazującą uczniowi publiczną wiedzę „obiektywną”.

Słowa kluczowe

edukacja historyczna ideologia państwowa edukacja autorytarna Rosja

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Siegień, W. (2016). Naprzód ku przeszłości! Nauczanie historii a zmiany ideologii państwowej w Rosji na początku XXI wieku. Forum Oświatowe, 28(2(56), 185–202. Pobrano z https://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/436

Referencje

  1. Brynku, J. (2013). Komunistyczna ideologizacja a szkolna edukacja historyczna w Polsce (1944–1989). Kraków: Wydawnictwo Antykwa.
  2. Czech-Włodarczyk, C. (2012). Neoliberalizm a edukacja obywatelska. Studium porównawcze na przykładzie publicznych szkół średnich w Polsce i Kanadzie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  3. Duszak, A., Fairclough, N. (red.). (2008). Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
  4. Эткинд, A. (2016). Кривое горе. Память о непогребенных. Moskwa: Новое литературное обозрение.
  5. Fadeicheva, M. A. (2009). The Ideology and Discourse Practices of “Us-ism” in Contemporary Russia. Russian Social Science Review, 50, 5, 4–15.
  6. Figes, O. (2011). Taniec Nataszy. Z dziejów kultury rosyjskiej. Warszawa: Magnum.
  7. Fitzpartick, S. (2012), Życie codzienne pod rządami Stalina: Rosja radziecka w latach trzydziestych XX wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  8. Gawlik, S. (2013). Ideologiczna uniformizacja szkolnictwa w dobie stalinizmu. W: E. Gorloff, R. Grzybowski (red.), Polityczne priorytety i elementy codzienności socjalistycznej szkoły: wybór studiów poświęconych dziedzictwu edukacyjnemu PRL-u. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  9. Grzybowski, R., Kołakowski, A. (red.). (2010). Edukacja w warunkach zniewolenia i autonomii (1945–2009). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  10. Halbwachs, M. (2008). Społeczne ramy pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  11. Karpiuk, I. (b.d.). Shkolnyi uchebnik – mnogostradalnoi, edinoi i nedelimoi. Pobrane z: http://polit.ru/article/2015/05/29/textbook.
  12. Klus-Stańska, D. (2012). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
  13. Klus-Stańska, D. (2012). Wiedza, która zniewala: transmisyjne tradycje w szkolnej edukacji. Forum Oświatowe, 1(46), 21–40.
  14. Kolesnikow, A. (b.d.). Назад, только назад. Pobrane z: http://carnegie.ru/2015/03/10/ru-59382/i4cm.
  15. Kosiorek, M. (2007). Pedagogika autorytarna: geneza, modele, przemiany. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  16. Kula, M. (red.). (2001). Przebudować człowieka: komunistyczne wysiłki zmiany mentalności: studia. Warszawa: Trio.
  17. Kula, M. (2003). Wybór tradycji. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
  18. Leeuw, G. van der (1997). Fenomenologia religii. Warszawa: Książka i Wiedza.
  19. Lewartowska-Zychowicz, M. (2010). Homo liberalis jako projekt edukacyjny: od emancypacji do funkcjonalności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  20. Либераст. (b.d.). Pobrane z: https://lurkmore.co/%EB%E8%E1%E5%F0%E0%F1%F2
  21. Meduza.io. (b.d.). Pobrane z: https://meduza.io/feature/2015/05/28/yarovaya-hochet-uchebnik-voshvalyayuschiy-i-proslavlyayuschiy.
  22. Merridale, C. (2003). Redesigning History in Contemporary Russia. Journal of Contemporary History, 38(1), 13–28.
  23. Michałowska, D. A. (2012). Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  24. Miesięcznik Znak. (2012). numer 684.
  25. Мухин, А. (2006). Поколение 2008. Наши и не наши. Moskwa: Алгоритм.
  26. Nowak, A., Wojnar, M. (red.). (2015). Pamięć imperiów w Europie Wschodniej: teoretyczne konteksty i porównania. Kraków: Księgarnia Akademicka.
  27. Орлов, Д. (2005). Суверенная демократия. От идеи к доктрине. Moskwa.
  28. Osiński, Z. (2010). Edukacja historyczna okresu PRL w służbie władzy i ideologii – konsekwencje i zagrożenia. W: E. Gorloff, R. Grzybowski, A. Kołakowski (red.), Edukacja w warunkach zniewolenia i autonomii (1945–2009). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  29. Pipes, R. (2013). Rosja carów. Warszawa: Magnum.
  30. Potulicka, E. (2014). Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  31. Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  32. Przyszczypkowski, K. (2012). Polityczność (w) edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  33. Rieff, D. (2016). The cult of memory: When history does more harm than good. Guardian. Pobrano 2 kwietnia 2016, z: https://www.theguardian.com/education/2016/mar/02/cult-of-memory-when-history-does-more-harm-than-good.
  34. Rodkiewicz, W., Rogoża, J. (2015). Potiomkinowski konserwatyzm: ideologiczne narzędzie Kremla. Warszawa: OSW.
  35. Семенихин, И. (2008). Владислав Сурков: pro et contra. Диалоги о суверенной демократии и историческом выборе новой России. Moskwa: Европа.
  36. Skinner, B. F. (2013). Behawioryzm. Sopot: GWP.
  37. Stołbecki, R. (2007). Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna… ale skomplikowana. Studia i szkice. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
  38. Strona internetowa Ministerstwa Edukacji i Nauki RF. (b.d.). http://xn--80abucjiibhv9a.xn--p1ai/%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8B/3483.
  39. Śliwerski, B. (2013). Pozory sprawowania reform oświatowych w III RP. W: M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbirerska (red.), Sprawcy i/lub ofiary działań pozorowanych w edukacji szkolnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  40. Śliwerski, B. (2015). Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  41. Todorov, T. (2003). Ogród niedoskonały: myśl humanistyczna we Francji. Warszawa: Czytelnik.
  42. Tokarska-Bakir, J. (1995). Dalsze losy syna marnotrawnego: projekt etnografii nieprzezroczystej. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 49,1(228), 13–22.
  43. Zamyatin, K. (2012). The Education Reform in Russia and its Impact on Teaching of the Minority Languages: an Effect of Nation-Building? Journal on Ethnopolitics and Miniority Issues in Europe, 11/1, 17–47.
  44. Yadin, Y. (1973). Masada: Herod’s fortress and the Zealot’s last stand. London: Cardinal.