Treść głównego artykułu
Abstrakt
Zachowania autoagresywne występują głównie u nastolatków, szczególnie kobiet i są sposobem m.in. na rozładowanie napięcia czy poradzenie sobie z emocjami. Celem badań własnych było poznanie opinii młodych kobiet na temat autoagresji, szczególnie ocenie skuteczności pomocy i działań profilaktycznych w ramach edukacji szkolnej. Uzyskane wyniki potwierdzają doniesienia z literatury przedmiotu na temat słabego systemu wsparcia i gorszych relacji rodzinnych kobiet prezentujących zachowania autoagresywne. Szczególnie istotne wydaje się być poczucie osamotnienia w radzeniu sobie z problemami czy brak oparcia w rodzicach. Ponadto, większość z kobiet samookaleczających się doznała multiwiktymizacji. Zdecydowana mniejszość badanych pamiętała, aby w ich szkołach odbyły się zajęcia poświęcone okresowi dorastania czy rozwijaniu umiejętności zaradczych. Artykuł kończą rozważania na temat roli szkoły w profilaktyce i interwencji w momencie wystąpienia zachowań autoagresywnych.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.
Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.
Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Baranowska, A. (2015). Zachowania autodestrukcyjne wśród młodzieży. Pedagogika Społeczna,XIV 4(58), 97–116.
- Brzezińska, A. I., Appelt, K., & Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Goldenberg, H., & Goldenberg, I. (2006). Terapia rodzin. Kraków: Wydawnictwo UJ.
- Glennon, S. D., Viola, S. B., & Blakely, A. O. (2020). Increasing school personnel’s self-efficacy, knowledge, and response regarding nonsuicidal self-injury in youth. Psychology in the Schools, 57(1), 135–151. https://doi.org/10.1002/pits.22300.
- Halicka, J., & Kiejna, A. (2018). Non-suicidal self-injury (NSSI) and suicidal: criteria differentiation. Advances in Clinical and Experimental Medicine, 27(2), 257–261.
- Kądziela-Olech, H., Żak, G., Kalinowska, B., Wągrocka, A., Perestret, G., & Bielawski, M. (2015). Częstość zamierzonych samookaleczeń bez intencji samobójczych – Nonsuicidal Self-Injury (NSSI) wśród uczniów szkół ponadpodstawowych w od-niesieniu do płci i wieku. Psychiatria Polska, 49(4), 765–778. http://dx.doi.org/10.12740/psychiatriapolska.pl/online-first/3.
- Klonsky, E. D., & Muehlenkamp, J. J. (2007). Self-injury: a research review for the practitioner. Journal of Clinical Psychology, 63(11), 1045–1056. https://doi.org/10.1002/jclp.20412.
- Lenkiewicz, K., Racicka, E., & Bryńska, A. (2017). Samouszkodzenia – miejsce w kla-syfikacji zaburzeń psychicznych i mechanizmy kształtujące: Przegląd badań.Psy-chiatria Polska, 51(2), 323–343. https://doi.org/10.12740/PP/PP/62655.
- Makaruk, K., & Malinowska-Cieślik, M. (2019). Czynniki rodzinne i zachowania au-todestrukcyjne związane z multiwiktymizacją wśród dzieci i młodzieży w Polsce, Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 18(3), 157–176. Pobrano z: http://dzieckokrzywdzone.fdds.pl/index.php/DK/article/view/740.
- Makowska, I., & Gmitrowicz, A. (2018). Samookaleczenia bez intencji samobójczej a zachowania samobójcze. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 18(2), 173–179. https://doi.org/10.15557/PiPK.2018.0020.
- Nixon, M. K., Cloutier, P., & Jansson, S. M. (2008). Nonsuicidal self-harm in youth: A population-based survey. Canadian Medical Association Journal, 178(3), 306–312. https://doi.org/10.1503/cmaj.061693.
- Nowak, R. (2012). Psychologiczne aspekty tatuowania się. Roczniki Psychologiczne, 15(2), 87–104.
- Pawłowska, B., Potembska, E., Zygo, M., Olajossy, M., & Dziurzyńska, E. (2016). Rozpowszechnienie samouszkodzeń dokonywanych przez młodzież w wieku od 16 do 19 lat. Psychiatria Polska, 50(1), 29–42. http://dx.doi.org/10.12740/PP/36501.
- Radziwiłłowicz, W., & Lewandowska, M. (2017). Od traumatycznych wydarzeń i dysocjacji do Ja cielesnego i objawów depresji – w poszukiwaniu syndromu autode-struktywności u młodzieży dokonującej zamierzonych samookaleczeń. Psychiatria Polska, 51(2), 283–301. http://dx.doi.org/10.12740/PP/36501.
- Stawicka, M. (2008). Autodestruktywność dziecięca w świetle teorii przywiązania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
- Suchańska, A. (1998). Przejawy i uwarunkowania psychologiczne pośredniej autode-struktywności. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
- Szymańska, J. (2012). Programy profilaktyczne: Podstawy profesjonalnej psychoprofi-laktyki. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
- Włodarczyk, J., & Wójcik, Sz. (2019). Skala i uwarunkowania przemocy rówieśniczej. Wyniki Ogólnopolskiej diagnozy krzywdzenia dzieci w Polsce. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 18(3), 9–35. Pobrano z: http://dzieckokrzywdzo-ne.fdds.pl/index.php/DK/article/view/741/592.
- Wycisk, J., Ziółkowska, B. (2010). Młodzież przeciwko sobie: Zaburzenia odżywiania i samouszkodzenia – jak pomóc nastolatkom w szkole. Warszawa: Difin.
- Ziółkowska, B., & Wycisk, J. (2016). Zachowania autodestruktywne: Planowanie dzia-łań interwencyjnych na terenie szkoły – pytania, uwarunkowania, procedury... (s. 175–198). W: P. Prüfer (red.). Na krawędzi: Reperkusje zachowań ryzykownych w relacji do ciała. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo im. Jakuba z Paradyża.
- Ziółkowska, B., & Wycisk, J. (2019). Autodestruktywność dzieci i młodzieży. Warszawa: Difin.
Referencje
Baranowska, A. (2015). Zachowania autodestrukcyjne wśród młodzieży. Pedagogika Społeczna,XIV 4(58), 97–116.
Brzezińska, A. I., Appelt, K., & Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Goldenberg, H., & Goldenberg, I. (2006). Terapia rodzin. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Glennon, S. D., Viola, S. B., & Blakely, A. O. (2020). Increasing school personnel’s self-efficacy, knowledge, and response regarding nonsuicidal self-injury in youth. Psychology in the Schools, 57(1), 135–151. https://doi.org/10.1002/pits.22300.
Halicka, J., & Kiejna, A. (2018). Non-suicidal self-injury (NSSI) and suicidal: criteria differentiation. Advances in Clinical and Experimental Medicine, 27(2), 257–261.
Kądziela-Olech, H., Żak, G., Kalinowska, B., Wągrocka, A., Perestret, G., & Bielawski, M. (2015). Częstość zamierzonych samookaleczeń bez intencji samobójczych – Nonsuicidal Self-Injury (NSSI) wśród uczniów szkół ponadpodstawowych w od-niesieniu do płci i wieku. Psychiatria Polska, 49(4), 765–778. http://dx.doi.org/10.12740/psychiatriapolska.pl/online-first/3.
Klonsky, E. D., & Muehlenkamp, J. J. (2007). Self-injury: a research review for the practitioner. Journal of Clinical Psychology, 63(11), 1045–1056. https://doi.org/10.1002/jclp.20412.
Lenkiewicz, K., Racicka, E., & Bryńska, A. (2017). Samouszkodzenia – miejsce w kla-syfikacji zaburzeń psychicznych i mechanizmy kształtujące: Przegląd badań.Psy-chiatria Polska, 51(2), 323–343. https://doi.org/10.12740/PP/PP/62655.
Makaruk, K., & Malinowska-Cieślik, M. (2019). Czynniki rodzinne i zachowania au-todestrukcyjne związane z multiwiktymizacją wśród dzieci i młodzieży w Polsce, Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 18(3), 157–176. Pobrano z: http://dzieckokrzywdzone.fdds.pl/index.php/DK/article/view/740.
Makowska, I., & Gmitrowicz, A. (2018). Samookaleczenia bez intencji samobójczej a zachowania samobójcze. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 18(2), 173–179. https://doi.org/10.15557/PiPK.2018.0020.
Nixon, M. K., Cloutier, P., & Jansson, S. M. (2008). Nonsuicidal self-harm in youth: A population-based survey. Canadian Medical Association Journal, 178(3), 306–312. https://doi.org/10.1503/cmaj.061693.
Nowak, R. (2012). Psychologiczne aspekty tatuowania się. Roczniki Psychologiczne, 15(2), 87–104.
Pawłowska, B., Potembska, E., Zygo, M., Olajossy, M., & Dziurzyńska, E. (2016). Rozpowszechnienie samouszkodzeń dokonywanych przez młodzież w wieku od 16 do 19 lat. Psychiatria Polska, 50(1), 29–42. http://dx.doi.org/10.12740/PP/36501.
Radziwiłłowicz, W., & Lewandowska, M. (2017). Od traumatycznych wydarzeń i dysocjacji do Ja cielesnego i objawów depresji – w poszukiwaniu syndromu autode-struktywności u młodzieży dokonującej zamierzonych samookaleczeń. Psychiatria Polska, 51(2), 283–301. http://dx.doi.org/10.12740/PP/36501.
Stawicka, M. (2008). Autodestruktywność dziecięca w świetle teorii przywiązania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Suchańska, A. (1998). Przejawy i uwarunkowania psychologiczne pośredniej autode-struktywności. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Szymańska, J. (2012). Programy profilaktyczne: Podstawy profesjonalnej psychoprofi-laktyki. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Włodarczyk, J., & Wójcik, Sz. (2019). Skala i uwarunkowania przemocy rówieśniczej. Wyniki Ogólnopolskiej diagnozy krzywdzenia dzieci w Polsce. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 18(3), 9–35. Pobrano z: http://dzieckokrzywdzo-ne.fdds.pl/index.php/DK/article/view/741/592.
Wycisk, J., Ziółkowska, B. (2010). Młodzież przeciwko sobie: Zaburzenia odżywiania i samouszkodzenia – jak pomóc nastolatkom w szkole. Warszawa: Difin.
Ziółkowska, B., & Wycisk, J. (2016). Zachowania autodestruktywne: Planowanie dzia-łań interwencyjnych na terenie szkoły – pytania, uwarunkowania, procedury... (s. 175–198). W: P. Prüfer (red.). Na krawędzi: Reperkusje zachowań ryzykownych w relacji do ciała. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo im. Jakuba z Paradyża.
Ziółkowska, B., & Wycisk, J. (2019). Autodestruktywność dzieci i młodzieży. Warszawa: Difin.