Pasek boczny artykułu

Okładka Forum Oświatowe
Pobieranie
pdf

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Ostracyzm, szczególnie poczucie wykluczenia w bliskich relacjach, jest doświadczeniem awersyjnym, mogącym prowadzić do spadku empatii. Jednakże wyniki dotychczasowych badań nie są jednoznaczne, okazuje się bowiem, że ostracyzm wiązać się może ze wzrostem emocji pozytywnych i gotowości do podejmowania działań prospołecznych. Zakładano, że jednym z czynników odpowiedzialnym za te rozbieżności może być płeć. Wyniki otrzymanych dwu badań wykazały, że rzeczywiście, wśród mężczyzn doświadczanie wykluczenia wiąże się ze spadkiem empatii (osobistej wrażliwości i empatycznej troski w badaniu 1 oraz przyjmowania perspektywy w badaniu 2), natomiast kobiety reagują wzrostem empatii (przyjmowania perspektywy osoby trzeciej). Różnice w przejawianiu empatii wśród kobiet i mężczyzn wiązać się mogą z ewolucyjnie ukształtowanymi odmiennymi wzorcami reagowania i funkcjonowania społecznego kobiet i mężczyzn.

Słowa kluczowe

ostracism empathy exclusion in a close relationship ostracyzm bliskie relacje empatia

Szczegóły artykułu

Licencja

Licencja

Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.

Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.

Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

 

Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować
Gamian-Wilk, M., Madeja-Bien, K., & Zielony-Koryczan, E. (2020). Empatia kobiet i mężczyzn doświadczających poczucia wykluczenia w bliskiej relacji: Płeć jako moderator związku między poczuciem wykluczenia a empatią. Forum Oświatowe, 32(1(63), 77–93. https://doi.org/10.34862/fo.2020.1.5
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Referencje

  1. Aronson, E., & Wieczorkowska, G. (2001). Kontrola naszych myśli i uczuć. Warszawa: Jacek Santorski & Co.
  2. Craighead, W. E., Kimball, W. H., & Rehak, P. J. (1979). Mood changes, physiological responses, and self-statements during social rejection imagery. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47(2), 385–396. https://doi.org/10.1037/0022-006X.47.2.385
  3. Czerniawska, M. (2002). Empatia a system wartości. Przegląd Psychologiczny, 45(1), 7–18.
  4. Baumeister, R. F., Brewer, L. E., Tice, D. M., & Twenge, J. M. (2007). Thwarting the need to belong: Understanding the interpersonal and inner effects of social exclusion. Social and Personality Psychology Compass, 1(1), 506–520. https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2007.00020.x
  5. Baumeister, R. F., Schmeichel, B. J., & Vohs, K. D. (2007). Self-regulation and the executive function: The self as controlling agent. In A. W. Kruglanski, E. T. Higgins (Eds.), Social psychology: Handbook of basic principles, (s. 516–539). The Guilford Press.
  6. Bernstein, M. J., Young, S. G., Brown, C. M., Sacco, D. F., & Claypool, H. M. (2008). Adaptive responses to social exclusion: Social rejection improves detection of real and fake smiles. Psychological Science, 19(10), 981–983. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2008.02187.x
  7. Bernstein M. J., Sacco D. F., Brown C. M., Young S. G., & Claypool H. M. (2010), A preference for genuine smiles following social exclusion. Journal of Experimental Social Psychology, 46, 196–199, https://doi.org/10.1016/j.jesp.2009.08.010
  8. Chen, Z., Williams, K., D., Fitnes, J., & Newton, N., C. (2008). When hurt will not heal: exploring the capacity to relive social and physical pain. Psychological Science, 19(8), 789-95. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2008.02158.x
  9. Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: Evidence for a multidimensional approach. Journal of Personality and Social Psychology, 44(1), 113–126. https://doi.org/10.1037/0022-3514.44.1.113
  10. DeWall, C. N., Enjaian, B., & Bell, S. B. (2017). Only the lonely: The curious case of exc-lusion and aggression. In K. Williams, S. Nida (Ed.), Ostracism, Exclusion, and Rejection, (s. 95-112), New York, NY: Routledge.
  11. DeWall, C. N., Twenge, J. M., Koole, S. L., Baumeister, R. F., Marquez, A., & Reid, M. W. (2011). Automatic emotion regulation after social exclusion: Tuning to positivity. Emotion, 11(3), 623–636. https://doi.org/10.1037/a0023534
  12. Eisenberg N., & Lennon R. (1983). Sex differences in empathy and related capacities. Psychological Bulletin, 94(1), 100–131. https://doi.org/10.1037/0033-2909.94.1.100
  13. Ferris, D. L., Brown, D. J., Berry, J. W., & Lian, H. (2008). The development and va-lidation of the Workplace Ostracism Scale. Journal of Applied Psychology, 93(6), 1348–1366. https://doi.org/10.1037/a0012743
  14. Gamian-Wilk, M. (2013). Does bullying increase compliance? Social Influence, 8(2–3), 131–148. https://doi.org/10.1080/15534510.2012.756429
  15. Gamian-Wilk, M., & Szecówka-Nowak, M. (2020). Strategie radzenia sobie polskiej młodzieży z wykluczeniem społecznym. Psychologia Wychowawcza, 59(17), 25–40. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2645
  16. Gardner, W. L., Pickett, C. L., & Knowles, M. (2005). Social Snacking and Shielding: Using Social Symbols, Selves, and Surrogates in the Service of Belonging Needs. W: K. D. Williams, J. P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.), Sydney Symposium of Social Psychology series. The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying, (s. 227–241). Psychology Press.
  17. Goodall, J. (1986). The chimpanzees of Gombe: patterns of behavior. Harvard University Press, Cambridge.
  18. Godwin, A., MacNevin, G., Zadro, L., Iannuzzelli, R., Weston, S., Gonsalkorale, K., & Devine, P. (2013). Are all ostracism experiences equal? A comparison of autobiographical recall, Cyberball, and O-Cam paradigms. Behavior Research Methods, 46(3), 660–667. https://doi.oeg/10.3758/s13428-013-0408-0
  19. Gruter, M., & Masters, R. D. (1986). Ostracism as a social and biological phenomenon: An introduction. Ethology & Sociobiology, 7(3-4), 149–158, https://doi.org/10.1016/0162-3095(86)90043-9
  20. Hayes, A. F. (2013). Methodology in the social sciences. Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. Guilford Press.
  21. Instytut Psychologii Zdrowia. (2011). Dlaczego walczymy. Mężczyźni spinają się w sytuacjach stresujących, a kobiety wykazują zwiększoną koordynację mózgu, gdy patrzą na twarze wyrażające gniew. Zaczerpnięte 29 lipca 2020. Strona internetowa: http://www.psychologia.edu.pl/obserwatorium-psychologiczne/1805-dlaczego-walczymy-mezczyzni-spinaja-sie-w-sytuacjach-stresujacych-a-kobiety-wyka-zuja-zwiekszona-koordynacje-mozgu-gdy-patrza-na-twarze-wyrazajace-gniew.html
  22. Juvonen, J., & Gross, E. F. (2005). The Rejected and the bullied: Lessons about social mis-fits from developmental psychology. In K. D. Williams, J. P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.), Sydney Symposium of Social Psychology series. The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying (s. 155–170). Psychology Press.
  23. Kaźmierczak, M. (2013). Postrzegana empatia partnera jako predyktor satysfakcji ze związku romantycznego. Psychologia Społeczna, 8(4(27)), 435–447.
  24. Kaźmierczak, M., Plopa, M., & Retowski, S. (2007). Skala wrażliwości empatycznej. Przegląd Psychologiczny, 50(1), 9–24.
  25. Kipnis, D., Schmidt, S. M., & Wilkinson, I. (1997). Intra organizational influence tactics: Explorations in getting one’s way. In R. P. Vecchio (Ed.), Leadership: Understanding the dynamics of power and influence in organizations (s. 124–143). University of Notre Dame Press. (Reprinted from “Journal of Applied Psychology,” 65(4), 1980, 440–452).
  26. Kliś, M. (2012). Adaptacyjna rola empatii w różnych sytuacjach życiowych. Horyzonty Psychologii, 2, 147–171.
  27. Lakin, J. L., & Chartrand, T. L. (2005). Exclusion and Nonconscious Behavioral Mimicry. In K. D. Williams, J. P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.), Sydney Symposium of Social Psychology series. The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying (s. 279–295), Psychology Press.
  28. Leary M., Twenge J., & Quinlivan E. (2006). Interpersonal rejection as a determinant of anger and aggression. Personality and Social Psychology Review, 10, 2, 111–132. https://doi.org/10.1207/s15327957pspr1002_2
  29. Maner, J. K., DeWall, C. N., Baumeister, R. F., & Schaller, M. (2007). Does social exclusion motivate interpersonal reconnection? Resolving the “porcupine problem.” Journal of Personality and Social Psychology, 92(1), 42–55. https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.1.42
  30. Monks, C. P., & Coyne, I. (Eds.)(2011). Bullying in different contexts. Cambridge: Cambridge University Press.
  31. Ortega, R., & Sánchez, V. (2011). Juvenile dating and violence. In C. P. Monks & I. Coyne (Eds.), Bullying in different contexts (s. 113-136). London, England: Cambridge University Press.
  32. Pickett, C. L., Gardner, W. L., & Knowles, M. (2004). Getting a Cue: The Need to Belong and Enhanced Sensitivity to Social Cues. Personality and Social Psychology Bulletin, 30(9), 1095–1107. https://doi.org/10.1177/0146167203262085
  33. Pławecka, K. (2020). Od empatii do sprawczości. Jak kształtować wrażliwość młodzieży we współczesnej szkole? Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 56(1), 253–270. https://doi.org/10.18778/1505-9057.56.13
  34. Ren, D., Hales, A. H., & Williams, K. D. (2017). Ostracism: Being ignored and excluded. In K. D. Williams, & S. A. Nida (Eds.), Ostracism, exclusion, and rejection (s. 10–28). New York – London: Routledge; Taylor and Francis.
  35. Riva, P., Williams, K. D., Torstrick, A., & Montali, L. (2014). Orders to shoot (a camera): Effects of ostracism on obedience. Journal of Social Psychology, 154, 208–216. https://doi.oeg/10.1080/00224545.2014.883354
  36. Silani, G., Lamm, C., Ruff, C., & Singer, T. (2013). Right supramarginal gyrus is crucial to overcome emotional egocentricity bias in social judgments. Journal of Neuro-science, 33(39), 15466–15476. https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.1488-13.2013
  37. Smart Richman, L., & Leary, M. (2009). Reactions to discrimination, stigmatization, ostracism, and other forms of interpersonal rejection: A multimotive model. Psychological Review, 116(2), 365–383. https://doi.org/10.1037/a0015250
  38. Stinson, D. A., Holmes, J. G., & He, T. H. (2017). Rejection in romantic relationships. In K. D. Williams & S. A. Nida (Eds.), Ostracism, exclusion, and rejection (s. 162–176).New York – London: Routledge; Taylor and Francis.
  39. Twenge, J. M. (2005). When does social rejection lead to aggression? The influence of situations, narcissism, emotions, and replenishing connections. In K. D. Williams, J. P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.), The Social Outcast: Ostracism, Social Exclusion, Rejection, and Bullying (s. 19–34). New York, Hove: Psychology Press.
  40. Twenge, J. M., Ciarocco, N. J., Baumeister, R. F., DeWall N. C., & Bartels, M. J. (2007). Social exclusion decreases prosocial behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 92(1), 56–66. https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.1.56
  41. Wesselmann, E. D., Nairne, J. S., & Williams, K. D. (2012). An evolutionary social psychological approach to studying the effects of ostracism. Journal of Social, Evolutionary, and Cultural Psychology, 6(3), 309–328. https://doi.org/10.1037/h0099249
  42. Wesselmann, E. D., Ren, D., & Williams, K. D. (2015). Motivations for responses to ostracism. Frontiers in Psychology, 6, 40. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00040
  43. Williams, K. D., & Sommer K. L. (1997). Social ostracism by one’s coworkers: Does rejection lead to loafing or compensation? Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 693–706, https://doi.org/10.1177/0146167297237003
  44. Williams, K. D., Forgas, J. P., Hippel, W. V., & Zadro, L. (2005). The social outcast: An overview. In K. D. Williams, J. P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.), Sydney Symposium of Social Psychology series. The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying (s. 1–16). Psychology Press.
  45. Williams, K. D., & Zadro, L.(2005). Ostracism: The indiscriminate early detection system. In K. D. Williams, J. P. Forgas, & W. von Hippel (Eds.). Sydney Symposium of Social Psychology series. The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection, and bullying (s. 19–34). Psychology Press.
  46. Williams, K. D. (2007). Ostracism. Annual Review of Psychology, 58, 425–452. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.58.110405.085641
  47. Wojciszke, B. (2004). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
  48. Wójcik, M., Hełka, A., Kozak, B., Błońska, M., Grabarciuk, A., & Małczak, M. (2015). Zapobieganie wykluczeniu rówieśniczemu w gimnazjum. Edukacja, 3(134), 123–140.
  49. Zadro, L., Williams, K. D., & Richardson, R. (2004). How low can you go? Ostracism by a computer lowers belonging, control, self-esteem, and meaningful existence. Journal of Experimental Social Psychology, 40, 560–567. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2003.11.006