Pasek boczny artykułu

Pobieranie
pdf

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Od ponad trzydziestu lat Polska jest obszarem intensywnych zmian społecznych, politycznych, kulturowych i ekonomicznych. Wspomniane tranzycje dotyczą także sytuacji kobiet. Transformacja ustrojowa spowodowała intensywny rozwój gospodarki, a to z kolei poszerzyło możliwości  wyboru drogi i kariery zawodowej we wszystkich grupach społecznych. Kobiety przeszły szczególną zmianę w obszarze zawodowym, a ich nowe role zawodowe  wciąż realizowane są obok tych tradycyjnych, kulturowo zakorzenionych w polskim społeczeństwie. W artykule opisuję  proces konfrontacji współczesnych Polek osiągających wysokie pozycje zawodowe z rolami wpisanymi w  figurę Matki Polki, jako socjalizacyjnego dziedzictwa (nie tylko) okresu PRL-owskiego. Badania prowadzone w celowo dobranej grupie 12 kobiet zostały zrealizowane za pomocą wywiadu narracyjnego. Analiza materiału badawczego koncentrowała się na trzech podstawowych elementach figury Matki Polki, tj. zdefiniowanych rolach matki, partnerki i  Polki.

Słowa kluczowe

Polish mother female role Polish transformation matka polka role kobiece polska transformacja

Szczegóły artykułu

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Forum Oświatowe

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Licencja

Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.

Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.

Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

 

Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować
Paczkowska, A. (2022). „Pomiędzy rolami”: Narracje Polek czasu politycznej, ekonomicznej i kulturowej transformacji. Forum Oświatowe, 35(Nr 2(68), 69–86. https://doi.org/10.34862/fo.2022.2.4
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Referencje

  1. Bauman, Z. (2007). Płynne czasy. Życie w epoce niepewności. Wydawnictwo Sic!.
  2. Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
  4. Beck, U., Beck-Gernsheim, E. (2001). Individualization: Institutionalized Individualism and Its Social and Political Consequences. Sage Publication.
  5. Bieńko, M. (2015). Perfekcyjna matka oraz bachor w poradnikach i bezradnikach współczesnej popkultury. W: I. Taranowicz, S. Grotowska (red.), Rodzina wobec wyzwań współczesności (s. 91-106). Oficyna Wydawnicza ARBORETRUM.
  6. Budrowska, B. (2000). Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
  7. Budrowska, B. (2004). Bariery i ograniczenia karier kobiet – wyniki badań nad zjawiskiem „szklanego sufitu”. W: Płeć a możliwości ekonomiczne w Polsce: czy kobiety straciły na transformacji? (s. 70-93). Raport Banku Światowego. https://docplayer.pl/1346690-Plec-a-mozliwosci-ekonomiczne-w-polsce-czy-kobiety-stracily-na-transformacji.html
  8. Centrum Badania Opinii Społecznej [CBOS]. (2019). Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. (Komunikat z badań Nr 22). https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_022_19.PDF
  9. Czernecka, J., Dzwonkowska-Godula, K., Woszczyk, P. (2009). Mama w pracy – społeczne uwarunkowania powrotu kobiet na rynek pracy po przerwie związanej z wychowaniem dziecka. HRP. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlu/bitstream/handle/11089/2569/Mama_w_pracy_Publikacja.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  10. Duch-Krzysztoszek, D. (2007). Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w małżeństwie. Wydawnictwo Instytutu Filozofi i Socjologii PAN.
  11. Dziemianowicz-Nowak, M. (2006). Doświadczenia rodzinne w narracjach. Interpretacja sensów i znaczeń. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
  12. Eisler, J. (2016). Co nam zostało z tamtych lat. Dziedzictwo PRL. Wydawnictwo Naukowe PWN.
  13. Grochalska, M. (2006). Życie rodzinne pracujących zawodowo kobiet i ich relacje z bezrobotnymi mężami. W: J. Ostrouch (red.), Przywiązanie i przekraczanie. Płeć w studiach empirycznych (s.115-137). Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
  14. Gromkowska-Melosik, A. (2011). Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Oficyna Wydawnicza Impuls.
  15. Hansen-Shaevitz, M. (1984).The Superwoman Syndrome. Warner Brooks.
  16. Hays, S. (1996). The Cultural Contradictions of motherhood. Yale University Press.
  17. Hryciuk, R.E., Korolczuk, E. (red.). (2012). Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  18. Kopciewicz, L. (2003). Polityka kobiecości jako pedagogika różnic. Oficyna Wydawnicza Impuls.
  19. Kotlarska-Michalska, A. (2012). Główne kierunki przemian w kobiecych rolach małżeńskich i macierzyńskich. W: A. Kwak, M. Bieńko (red.), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę (s. 87-115). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  20. Magda, I. (2020, 15 stycznia). Jak zwiększyć aktywność zawodową kobiet w Polsce?. Instytut Badań Strukturalnych. IBS Policy Paper, (1). https://ibs.org.pl/app/uploads/2020/01/IBS-PP-01-2020_PL.pdf
  21. Mandal, E. (1995). Socjalizacja ról społecznych związanych z płcią. W: E. Mandal, R. Stefańska-Klar (red.), Współczesne problemy socjalizacji (s. 39-60). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  22. Mendel, M. (2006). Pedagogika miejsca i animacja na miejsca wrażliwa. W: M. Mendel (red.), Pedagogika miejsca (s. 21-37). Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
  23. Ostrouch-Kamińska, J. (2011). Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów. Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami. Oficyna Wydawnicza Impuls
  24. Pawlikowska, K., Maison, D. (2014). Polki. Spełnione Profesjonalistki, Rodzinne Panie Domu czy Obywatelki Świata?. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  25. Przytuła, S. (2011). Problemy wielokulturowości w korporacjach międzynarodowych. Problemy Zarządzania, 9(4/1), 26-42.
  26. Reeves, N. (1982). Womankind. Beyond the Stereotypes (2. ed.). Aldine Publishing Company.
  27. Rich, A. (1976). Of Woman Born. Motherhood as Experience and Institution. W.W. Norton & Company.
  28. Rozkwitalska, M. (2017). Uczenie się i rozwój pracowników a różnorodność kulturowa organizacji – teoria ugruntowana. W: K. Wojtaszczyk (red.), Zarządzanie różnorodnością w teorii i praktyce (s. 119–134). Wydawnictwo SIZ.
  29. Sikorska, M. (2012). Ile matki Polki, a ile „nowej matki”? O wzorach macierzyństwa we współczesnej Polsce. W: T. Maślanka, K. Strzyczkowski (red.), Między rutyną a refleksyjnością. Praktyki kulturowe i strategie życia codziennego. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  30. Teusz, G. (2002). Logika konstruowania biografii w wywiadzie narracyjnym. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 5(4), 89-99.
  31. Titkow, A. (2007). Tożsamość polskich kobiet. Ciągłość, zmiana, konteksty. Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
  32. Titkow, A. (2012). Figura Matki Polki. Próba demitologizacji. W: R.E. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce (s. 27-48). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  33. Trzebiński, J. (2002). Narracyjne konstruowanie rzeczywistości. W: J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata (s. 16-42). Wydawnictwo GWP.
  34. Zielińska, K. (2010). W poszukiwaniu nowej wspólnoty?– feministki o narodzie, obywatelstwie i demokracji. W: M. Warat, A. Małek (red.), Ponad granicami: kobiety, migracje, obywatelstwo (s. 63–85). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  35. Zyra, A. (2006). Kobieta sukcesu, żona, matka. Dylematy funkcjonowania kobiet. W: J. Ostrouch (red.), Przywiązanie i przekraczanie (s. 139-155). Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.