Treść głównego artykułu

Abstrakt

W artykule ukazano istotę samodzielnego poszukiwania, dociekania i rozumowania uczniowskiego w nauczaniu chemii poparte teoriami psychologicznymi. Opisane studia przypadków – zarówno w zakresie nauczania chemii metodą wyprzedzającą, jak i zajęć dodatkowych w postaci warsztatów laboratoryjnych z wykorzystaniem metody Inquiry Based Science Education prezentują implikacje koncepcji konstruktywistycznej w projektowaniu odpowiedniego środowiska uczącego wspomagającego oraz eksponującego samodzielne myślenie uczniów w procesie nauczania i uczenia się. Autorki przedstawiają doświadczenia edukacyjne uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z zakresu chemii. Rezultaty badań wskazują, iż obydwie innowacje dydaktyczne stwarzają uczniom przestrzeń na samodzielne myślenie oraz działanie, co skutkuje także rozwojem ich kompetencji badawczych, takich jak stawianie hipotez, weryfikowanie ich, projektowanie i prowadzenie własnych badań, notowanie obserwacji czy wyciąganie wniosków.

Słowa kluczowe

nauczanie-uczenie się metodyka nauczania chemii aktywne uczenie się dociekanie naukowe ciekawość poznawcza konstruktywizm

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Bartoszewicz, M., & Zahorska, A. (2018). Samodzielne myślenie uczniowskie w rozpoznaniach badawczo-innowacyjnych w dydaktyce chemii. Forum Oświatowe, 30(2(60), 87–102. Pobrano z http://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/583

Referencje

  1. Ausubel D. (1968). Educational psychology: a cognitive view. New York.
  2. Bartoszewicz M., Gulińska H.(2013). Nauczanie, uczenie się chemii z wykorzystaniem doświadczeń domowych SSC oraz TI jako kształtowanie badawczego sposobu myślenia. Kraków, Człowiek Media Edukacja UP, s. 47.
  3. Bernard P., Białas A., Broś P., Ellermeijer T., Kędzierska E., Krzeczkowska M., Maciejowska I., Odrowąż E., Szostak E. (2013), Podstawy metodologii IBSE. W: I. Maciejowska, E. Odrowąż (red.), Nauczanie przedmiotów przyrodniczych kształtujące postawy i umiejętności badawcze uczniów – część 1. Kraków, Wydział Chemii UJ.
  4. Bruner J.S. (1978). Poza dostarczone informacje. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  5. Czerepaniak-Walczak M. (2005), Desocjalizacja: w poszukiwaniu nowego dyskursu szkoły i edukacji. Forum Oświatowe 1.
  6. Dylak S. (2000). Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa w kształceniu nauczycieli. W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki, S. Dylak (red.) Współczesność a kształcenie nauczycieli, WSP ZNP, Warszawa. Pobrane 10 września 2017, z: http://www.cen.uni.wroc.pl/teksty/konstrukcja.pdf
  7. Dylak S. (red.). (2013). Strategia kształcenia wyprzedzającego. Poznań, Ogólnopolska Fundacja Edukacji Komputerowej.
  8. Gofron B. (2013). Konstruktywistyczne ujęcie procesu uczenia się, [w:] Periodyk Naukowy Akademii Polonijnej nr 1(7), s. 172.
  9. Gulińska H., Bartoszewicz M., Makles G., Mischke K. (2011). Scenariusze zajęć z chemii metodą wyprzedzającą – Kolegium Śniadeckich. Poznań, Zakład Dydaktyki Chemii.
  10. Hejnicka-Bezwińska T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
  11. Klus-Stańska D. (2002a). Narracja w badaniu i kształceniu nauczycieli. Forum oświatowe 1.
  12. Klus-Stańska D. (2002b). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazuskiego.
  13. Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
  14. Klus-Stańska D. (2011). O pozorach zmiany w edukacji początkowej. Inspiracje nowej socjologii oświaty, konstruktywizmu psychologicznego i antropologii organizacji. Kwartalnik pedagogiczny 1.
  15. Klus-Stańska D., Kruk J. (2009). Tworzenie warunków dla rozwojowej zmiany poznawczej i konstruowania wiedzy przez dziecko. W: D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
  16. Klus-Stańska D., Nowicka M. (2006). Nauczyciele na drodze awansu zawodowego – między pozorem a profesjonalizacją, „ Problemy wczesnej edukacji”, nr 1(3).
  17. Kuhn F.J. (2008). Dziecko w drodze ku samodzielności. O wewnętrznej reformie szkoły. W: W. Śliwerska, B. Śliwerski (red.), Edukacji w wolności. Kraków, Impuls.
  18. Lewin K. (2010). Badania w działaniu a problemy mniejszości. W: H. Cervinkova, B.D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
  19. Maruszewski T. (2001) Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
  20. Męczkowska A. (2003). Wokół problematyki wymagań dydaktycznych nauczycieli. Forum Oświatowe 1.
  21. Melosik Z. (1995). Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji. Toruń-Poznań, Edytor.
  22. Piaget J. (1977). Psychologia i epistemologia. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  23. Piaget J. (1993). Psychologia dziecka. Wrocław, Siedmioróg.
  24. Pilch T., Bauman T. (2001), Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
  25. Podstawa programowa kształcenia ogólnego. Załącznik 4. Pobrane 20 września 2017, z: https://men.gov.pl/zycie-szkoly/ksztalcenie-ogolne/podstawa-programowa/rozporzadzenie-o-podstawie-programowej-w-calosci.html
  26. Schaffer H.R. (1994). Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo.
  27. Szyling G. (2015). Dwa rodzaje oceniania w szkole wyższej. Potrzeba czy komplikacja? W: J. Bolałek (red.), Dobre zwyczaje akademickie w naukach przyrodniczych, Kraków, Libron.
  28. Śliwerski B. (1993). Wyspy oporu edukacyjnego. Kraków, Impuls.
  29. Venville, G., Adey, P., Larkin, S. i Robertson, A. (2003). Fostering thinking through science in the early years of schooling. International Journal of Science Education, 25(11), 1313-1332.
  30. Wygotski L. (1971). Wybrane prace psychologiczne. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  31. Wygotski L. (1978). Narzędzie i znak w rozwoju dziecka. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  32. Wygotski L. (1989). Myślenie i mowa. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  33. Wygotski L. (2002). Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo.