Treść głównego artykułu
Abstrakt
Szkoła środowiskowa to ważny temat poszukiwań i ustaleń polskiej pedagogiki społecznej przez niemal cały wiek XX. Współcześnie jest kategorią rzadko przywoływaną - interesuje dość wąski krąg naukowców, nie koncentruje uwagi administracji oświatowej, nie znajduje też wyrazistego desygnatu w obszarze praktyki edukacyjnej. Interesujące próby rewitalizacji tej idei podejmowane są przez organizacje pozarządowe, dostrzegające w koncepcji szkoły środowiskowej alternatywną drogę rozwoju zarówno dla środowisk lokalnych, jak i dla samych placówek oświatowych. Artykuł prezentuje przykład takich działań, podejmowanych od kilkunastu lat przez Federację Inicjatyw Oświatowych, które stwarzają szansę odnowy idei szkoły środowiskowej w polskim systemie oświaty.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Osoba publikująca wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe, której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Osoba zgłaszająca upoważniona przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu/jej autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem.
Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich.
Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Osoba zgłaszająca utwór do publikacji w czasopiśmie „Forum Oświatowe” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Osoba zgłaszająca udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Forum Oświatowe”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Publikujemy zgodnie z zaleceniami The Committee on Publication Ethics (COPE), w wolnym dostępie na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Dewey J. (2005). Moje pedagogiczne credo. Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
- Dorczak R. (2012). Modele współpracy szkoły z organizacjami w środowisku lokalnym. W: G. Mazurkiewicz (red.), Jakość edukacji. Różnorodne perspektywy. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Dryfoos J. G. (1994). Full-service Schools. A revolution in health and social services for children, youth and families. San Francisco: Jossey-Bass.
- Dziemianowicz-Bąk A., Dzierzgowski J. (2014). Likwidacja szkół podstawowych oraz przekazywanie stowarzyszeniom. Kontekst, proces i skutki przemian edukacyjnych w społecznościach lokalnych na podstawie analizy studiów przypadku. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
- Everett S. (1938). The Community School. D. Apleton-Century Co., Inc.
- Gozdowska E., Uryga D. (2014). Rada szkoły – między ideą a społeczną praktyką. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
- Heers M., Ghysels J., Groot W., Maassen H. van den Brink (2015). Differentiated effects of community schooling on cognitive and social-emotional learning outcomes, School Effectiveness and School Improvement. An International Journal of Research, Policy and Practice, 3 (26).
- Hiatt-Michael D. (2001). Parent involvement in American public schools: A historic perspective 1642-2000. W: S. Redding, L. G. Thomas (red), The community of the school. Academic Development Institute.
- Hiemstra R. (1997). The community school. W: The Educative Community: Linking the Community, Education, and Family. Baldwinsville, New York: HiTree Press. Pobrano 30 maja 2017 z: http://www.infed.org/archives/e-texts/hiemstra_community_school.htm.
- Jakowicka M. (1979). Uwarunkowania funkcjonowania szkół środowiskowych w średnim mieście. Zielona Góra: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze.
- Jakubiak K. (1997). Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczypospolitej. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
- Jeffs T. (1994). Commmunity education – the school. Lifelong learning unit 3. YMCA George Williams College.
- Jundziłł I. (1983). Środowiskowy system wychowawczy w mieście. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
- Kozińska-Bałdyga A. (2015). Sytuacja oświaty na terenach wiejskich. W: E. Tołwińska-Królikowska, Mała szkoła – problem czy szansa? Poradnik dla samorządowców. Warszawa: ORE.
- Kruger A., Poster C. (1990). Community Education and the Western World. Routledge.
- Leder A. (2014). Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
- McConnell C. (2002). An introduction to community education in Scotland. W: C. McConnell (red.), Community Learning and Development. The Making of an Empowering Profession. Community Learning Scotland.
- Melaville A., Berg A.C., Blank M.J. (2006). Community-based learning. Engaging Students for Success and Citizenship. Coalition for Community Schools.
- Mendel M. (2000). Partnerstwo rodziny, szkoły i gminy. Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Mikulski J. (1972). Szkoła środowiskowa w wielkim mieście. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Nisbet J., Hendry L., Steward C., Watt J. (2002). Towards Community Education: An Evaluation of Community Schools. W: C. McConnell (red.), Community Learning and Development. The Making of an Empowering Profession. Community Learning Scotland.
- Przecławska A., Theiss W. (1996). Pedagogika społeczna: nowe zadania i szanse. W: A. Przecławska (red.) Pedagogika społeczna – kręgi poszukiwań. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Żak.
- Przecławski K. (1971). Instytucje wychowania w wielkim mieście. Wybrane problemy socjologii wychowania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Radlińska H. (1935). Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej. Warszawa: Nasza Księgarnia.
- Radlińska H. (1937). Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych. Warszawa: Nasza Księgarnia.
- Regulski J. (2005). Samorządna Polska. Warszawa: Rosner i Wspólnicy.
- Skrzypczak B. (2006). Metoda animacji społecznej - zasadnicze aspekty praktyki edukacyjnej. W: W. Theiss, B. Skrzypczak (red.), Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym. Warszawa: CAL.
- Śliwerski B. (2003). Szkoła, środowisko rodzinne i lokalne. Nowe w Szkole, 1.
- Śliwerski (2013). Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa. III RP w gorsecie centralizmu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Theiss W. (1996). Edukacja środowiskowa. Zarys problematyki. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10.
- Theiss, W. (2006) Edukacja środowiskowa – wprowadzenie. W: W Theiss, B. Skrzypczak, Edukacja i animacja w środowisku lokalnym, Warszawa: CAL.
- Timmerhuis A., Westerbeek, K., Studulski, F., Verheijke, J., Burgwal, G. v. d. (2006). Een quickscan naar community schools: Zweden, Denemarken, Verenigt Koningrijg (Schotland, Duitsland, Verenigte Staten en Nederland). Utrecht, Sardes.
- Tołwińska-Królikowska E. (2015). Realizacja podstawy programowej w ścisłym związku ze środowiskiem lokalnym. W: E. Tołwińska-Królikowska (red.), Mała szkoła – problem czy szansa? Poradnik dla samorządowców. Warszawa: ORE.
- Tołwińska-Królikowska E. (2015a). Zasoby i ograniczenia małej wiejskiej szkoły – jak je uwzględniać w nauczaniu i organizacji pracy? W: E. Tołwińska-Królikowska (red.), Mała szkoła – problem czy szansa? Poradnik dla samorządowców. Warszawa: ORE.
- Trempała E. (1976). Wychowanie zintegrowane w środowisku szkoły. Warszawa: WSiP.
- Trempała E. (1998). Pedagogika społeczna w Polsce i kierunki badań. W: E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski, E. Cyrańska (red.), Pedagogika społeczna jako dyscyplina akademicka: stan i perspektywy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP.
- Uryga D. (2013). „Mała szkoła” w środowisku wiejskim. Socjopedagogiczne studium obywatelskich inicjatyw. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
- Uryga D. (2015). Szkoła środowiskowa – koncepcja pedagogiczna w objęciach polityki. Pedagogika Społeczna, 2015/4.
- Uryga D. (2017). Zmierzch publicznej oświaty samorządowej. Pedagogika Społeczna, 2017/1.
- Uryga D., Gozdowska E. (2016). Rada Oświatowa w opiniach władz samorządowych i środowisk związanych z lokalną edukacją – raport z badania. Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.
- Winiarski M. (1974). Problemy wychowania w osiedlu mieszkaniowym: studium z pedagogiki społecznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Winiarski (2006). Współpraca jako wymiar edukacji środowiskowej. W: W. Theiss i B. Skrzypczak (red.), Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym. Warszawa 2006.
- Wołczyk J. (1974). Zbiorcza szkoła gminna. Warszawa: Książka i Wiedza.
- Wołczyk J. (1976). Szkoła otwarta. Warszawa: Instytut Wydawniczy ZRZZ, Warszawa.
- Wroczyński R. (1985). Pedagogika społeczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Współpraca szkół z podmiotami zewnętrznymi. Raport z badania otoczenia instytucjonalnego przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów (2012). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
- Znaniecki F. (2001). Socjologia wychowania, t. I. „Wychowujące społeczeństwo”. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Referencje
Dewey J. (2005). Moje pedagogiczne credo. Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
Dorczak R. (2012). Modele współpracy szkoły z organizacjami w środowisku lokalnym. W: G. Mazurkiewicz (red.), Jakość edukacji. Różnorodne perspektywy. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dryfoos J. G. (1994). Full-service Schools. A revolution in health and social services for children, youth and families. San Francisco: Jossey-Bass.
Dziemianowicz-Bąk A., Dzierzgowski J. (2014). Likwidacja szkół podstawowych oraz przekazywanie stowarzyszeniom. Kontekst, proces i skutki przemian edukacyjnych w społecznościach lokalnych na podstawie analizy studiów przypadku. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Everett S. (1938). The Community School. D. Apleton-Century Co., Inc.
Gozdowska E., Uryga D. (2014). Rada szkoły – między ideą a społeczną praktyką. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Heers M., Ghysels J., Groot W., Maassen H. van den Brink (2015). Differentiated effects of community schooling on cognitive and social-emotional learning outcomes, School Effectiveness and School Improvement. An International Journal of Research, Policy and Practice, 3 (26).
Hiatt-Michael D. (2001). Parent involvement in American public schools: A historic perspective 1642-2000. W: S. Redding, L. G. Thomas (red), The community of the school. Academic Development Institute.
Hiemstra R. (1997). The community school. W: The Educative Community: Linking the Community, Education, and Family. Baldwinsville, New York: HiTree Press. Pobrano 30 maja 2017 z: http://www.infed.org/archives/e-texts/hiemstra_community_school.htm.
Jakowicka M. (1979). Uwarunkowania funkcjonowania szkół środowiskowych w średnim mieście. Zielona Góra: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze.
Jakubiak K. (1997). Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczypospolitej. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
Jeffs T. (1994). Commmunity education – the school. Lifelong learning unit 3. YMCA George Williams College.
Jundziłł I. (1983). Środowiskowy system wychowawczy w mieście. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Kozińska-Bałdyga A. (2015). Sytuacja oświaty na terenach wiejskich. W: E. Tołwińska-Królikowska, Mała szkoła – problem czy szansa? Poradnik dla samorządowców. Warszawa: ORE.
Kruger A., Poster C. (1990). Community Education and the Western World. Routledge.
Leder A. (2014). Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
McConnell C. (2002). An introduction to community education in Scotland. W: C. McConnell (red.), Community Learning and Development. The Making of an Empowering Profession. Community Learning Scotland.
Melaville A., Berg A.C., Blank M.J. (2006). Community-based learning. Engaging Students for Success and Citizenship. Coalition for Community Schools.
Mendel M. (2000). Partnerstwo rodziny, szkoły i gminy. Wydawnictwo Adam Marszałek.
Mikulski J. (1972). Szkoła środowiskowa w wielkim mieście. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Nisbet J., Hendry L., Steward C., Watt J. (2002). Towards Community Education: An Evaluation of Community Schools. W: C. McConnell (red.), Community Learning and Development. The Making of an Empowering Profession. Community Learning Scotland.
Przecławska A., Theiss W. (1996). Pedagogika społeczna: nowe zadania i szanse. W: A. Przecławska (red.) Pedagogika społeczna – kręgi poszukiwań. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Żak.
Przecławski K. (1971). Instytucje wychowania w wielkim mieście. Wybrane problemy socjologii wychowania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Radlińska H. (1935). Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Radlińska H. (1937). Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Regulski J. (2005). Samorządna Polska. Warszawa: Rosner i Wspólnicy.
Skrzypczak B. (2006). Metoda animacji społecznej - zasadnicze aspekty praktyki edukacyjnej. W: W. Theiss, B. Skrzypczak (red.), Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym. Warszawa: CAL.
Śliwerski B. (2003). Szkoła, środowisko rodzinne i lokalne. Nowe w Szkole, 1.
Śliwerski (2013). Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa. III RP w gorsecie centralizmu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Theiss W. (1996). Edukacja środowiskowa. Zarys problematyki. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10.
Theiss, W. (2006) Edukacja środowiskowa – wprowadzenie. W: W Theiss, B. Skrzypczak, Edukacja i animacja w środowisku lokalnym, Warszawa: CAL.
Timmerhuis A., Westerbeek, K., Studulski, F., Verheijke, J., Burgwal, G. v. d. (2006). Een quickscan naar community schools: Zweden, Denemarken, Verenigt Koningrijg (Schotland, Duitsland, Verenigte Staten en Nederland). Utrecht, Sardes.
Tołwińska-Królikowska E. (2015). Realizacja podstawy programowej w ścisłym związku ze środowiskiem lokalnym. W: E. Tołwińska-Królikowska (red.), Mała szkoła – problem czy szansa? Poradnik dla samorządowców. Warszawa: ORE.
Tołwińska-Królikowska E. (2015a). Zasoby i ograniczenia małej wiejskiej szkoły – jak je uwzględniać w nauczaniu i organizacji pracy? W: E. Tołwińska-Królikowska (red.), Mała szkoła – problem czy szansa? Poradnik dla samorządowców. Warszawa: ORE.
Trempała E. (1976). Wychowanie zintegrowane w środowisku szkoły. Warszawa: WSiP.
Trempała E. (1998). Pedagogika społeczna w Polsce i kierunki badań. W: E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski, E. Cyrańska (red.), Pedagogika społeczna jako dyscyplina akademicka: stan i perspektywy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP.
Uryga D. (2013). „Mała szkoła” w środowisku wiejskim. Socjopedagogiczne studium obywatelskich inicjatyw. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Uryga D. (2015). Szkoła środowiskowa – koncepcja pedagogiczna w objęciach polityki. Pedagogika Społeczna, 2015/4.
Uryga D. (2017). Zmierzch publicznej oświaty samorządowej. Pedagogika Społeczna, 2017/1.
Uryga D., Gozdowska E. (2016). Rada Oświatowa w opiniach władz samorządowych i środowisk związanych z lokalną edukacją – raport z badania. Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.
Winiarski M. (1974). Problemy wychowania w osiedlu mieszkaniowym: studium z pedagogiki społecznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Winiarski (2006). Współpraca jako wymiar edukacji środowiskowej. W: W. Theiss i B. Skrzypczak (red.), Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym. Warszawa 2006.
Wołczyk J. (1974). Zbiorcza szkoła gminna. Warszawa: Książka i Wiedza.
Wołczyk J. (1976). Szkoła otwarta. Warszawa: Instytut Wydawniczy ZRZZ, Warszawa.
Wroczyński R. (1985). Pedagogika społeczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Współpraca szkół z podmiotami zewnętrznymi. Raport z badania otoczenia instytucjonalnego przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów (2012). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Znaniecki F. (2001). Socjologia wychowania, t. I. „Wychowujące społeczeństwo”. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.