Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł przedstawia analizę zmian oficjalnej ideologii państwowej współczesnej Rosji na przykładzie pola edukacji, a dokładnie, planowanych zmian w programie nauczania historii. Analizie poddano elementy makropolityki oświatowej Rosji, zidentyfikowane na podstawie monitoringu medialnej przestrzeni publicznej w latach 2014–2016. Rosja pod rządami W. Putina, jako państwo autorytarne, dąży do ideologicznej unifikacji, co w kontekście nauczania historii doprowadziło do prac nad „historyczno-kulturowym standardem”. Oznacza to odgórne dostosowywanie oficjalnej wersji tradycji w kreowanym przekazie historycznym, do bieżącego zapotrzebowania ideologicznego państwa. Dodatkowo rola nauczyciela sprowadzona została do osoby jedynie pośredniczącej w „monologu znaczeń”, przekazującą uczniowi publiczną wiedzę „obiektywną”.

Słowa kluczowe

edukacja historyczna ideologia państwowa edukacja autorytarna Rosja historical education state ideology authoritarian education Russia

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Siegień, W. (2016). Naprzód ku przeszłości! Nauczanie historii a zmiany ideologii państwowej w Rosji na początku XXI wieku. Forum Oświatowe, 28(2(56), 185–202. Pobrano z http://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/436

Referencje

  1. Brynku, J. (2013). Komunistyczna ideologizacja a szkolna edukacja historyczna w Polsce (1944–1989). Kraków: Wydawnictwo Antykwa.
  2. Czech-Włodarczyk, C. (2012). Neoliberalizm a edukacja obywatelska. Studium porównawcze na przykładzie publicznych szkół średnich w Polsce i Kanadzie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  3. Duszak, A., Fairclough, N. (red.). (2008). Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
  4. Эткинд, A. (2016). Кривое горе. Память о непогребенных. Moskwa: Новое литературное обозрение.
  5. Fadeicheva, M. A. (2009). The Ideology and Discourse Practices of “Us-ism” in Contemporary Russia. Russian Social Science Review, 50, 5, 4–15.
  6. Figes, O. (2011). Taniec Nataszy. Z dziejów kultury rosyjskiej. Warszawa: Magnum.
  7. Fitzpartick, S. (2012), Życie codzienne pod rządami Stalina: Rosja radziecka w latach trzydziestych XX wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  8. Gawlik, S. (2013). Ideologiczna uniformizacja szkolnictwa w dobie stalinizmu. W: E. Gorloff, R. Grzybowski (red.), Polityczne priorytety i elementy codzienności socjalistycznej szkoły: wybór studiów poświęconych dziedzictwu edukacyjnemu PRL-u. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  9. Grzybowski, R., Kołakowski, A. (red.). (2010). Edukacja w warunkach zniewolenia i autonomii (1945–2009). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  10. Halbwachs, M. (2008). Społeczne ramy pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  11. Karpiuk, I. (b.d.). Shkolnyi uchebnik – mnogostradalnoi, edinoi i nedelimoi. Pobrane z: http://polit.ru/article/2015/05/29/textbook.
  12. Klus-Stańska, D. (2012). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
  13. Klus-Stańska, D. (2012). Wiedza, która zniewala: transmisyjne tradycje w szkolnej edukacji. Forum Oświatowe, 1(46), 21–40.
  14. Kolesnikow, A. (b.d.). Назад, только назад. Pobrane z: http://carnegie.ru/2015/03/10/ru-59382/i4cm.
  15. Kosiorek, M. (2007). Pedagogika autorytarna: geneza, modele, przemiany. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  16. Kula, M. (red.). (2001). Przebudować człowieka: komunistyczne wysiłki zmiany mentalności: studia. Warszawa: Trio.
  17. Kula, M. (2003). Wybór tradycji. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
  18. Leeuw, G. van der (1997). Fenomenologia religii. Warszawa: Książka i Wiedza.
  19. Lewartowska-Zychowicz, M. (2010). Homo liberalis jako projekt edukacyjny: od emancypacji do funkcjonalności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  20. Либераст. (b.d.). Pobrane z: https://lurkmore.co/%EB%E8%E1%E5%F0%E0%F1%F2
  21. Meduza.io. (b.d.). Pobrane z: https://meduza.io/feature/2015/05/28/yarovaya-hochet-uchebnik-voshvalyayuschiy-i-proslavlyayuschiy.
  22. Merridale, C. (2003). Redesigning History in Contemporary Russia. Journal of Contemporary History, 38(1), 13–28.
  23. Michałowska, D. A. (2012). Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  24. Miesięcznik Znak. (2012). numer 684.
  25. Мухин, А. (2006). Поколение 2008. Наши и не наши. Moskwa: Алгоритм.
  26. Nowak, A., Wojnar, M. (red.). (2015). Pamięć imperiów w Europie Wschodniej: teoretyczne konteksty i porównania. Kraków: Księgarnia Akademicka.
  27. Орлов, Д. (2005). Суверенная демократия. От идеи к доктрине. Moskwa.
  28. Osiński, Z. (2010). Edukacja historyczna okresu PRL w służbie władzy i ideologii – konsekwencje i zagrożenia. W: E. Gorloff, R. Grzybowski, A. Kołakowski (red.), Edukacja w warunkach zniewolenia i autonomii (1945–2009). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  29. Pipes, R. (2013). Rosja carów. Warszawa: Magnum.
  30. Potulicka, E. (2014). Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  31. Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  32. Przyszczypkowski, K. (2012). Polityczność (w) edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  33. Rieff, D. (2016). The cult of memory: When history does more harm than good. Guardian. Pobrano 2 kwietnia 2016, z: https://www.theguardian.com/education/2016/mar/02/cult-of-memory-when-history-does-more-harm-than-good.
  34. Rodkiewicz, W., Rogoża, J. (2015). Potiomkinowski konserwatyzm: ideologiczne narzędzie Kremla. Warszawa: OSW.
  35. Семенихин, И. (2008). Владислав Сурков: pro et contra. Диалоги о суверенной демократии и историческом выборе новой России. Moskwa: Европа.
  36. Skinner, B. F. (2013). Behawioryzm. Sopot: GWP.
  37. Stołbecki, R. (2007). Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna… ale skomplikowana. Studia i szkice. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
  38. Strona internetowa Ministerstwa Edukacji i Nauki RF. (b.d.). http://xn--80abucjiibhv9a.xn--p1ai/%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8B/3483.
  39. Śliwerski, B. (2013). Pozory sprawowania reform oświatowych w III RP. W: M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbirerska (red.), Sprawcy i/lub ofiary działań pozorowanych w edukacji szkolnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  40. Śliwerski, B. (2015). Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  41. Todorov, T. (2003). Ogród niedoskonały: myśl humanistyczna we Francji. Warszawa: Czytelnik.
  42. Tokarska-Bakir, J. (1995). Dalsze losy syna marnotrawnego: projekt etnografii nieprzezroczystej. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 49,1(228), 13–22.
  43. Zamyatin, K. (2012). The Education Reform in Russia and its Impact on Teaching of the Minority Languages: an Effect of Nation-Building? Journal on Ethnopolitics and Miniority Issues in Europe, 11/1, 17–47.
  44. Yadin, Y. (1973). Masada: Herod’s fortress and the Zealot’s last stand. London: Cardinal.