Treść głównego artykułu

Abstrakt

Definiowanie sytuacji społecznej człowieka zawiera w sobie szerokie spektrum obszarów jego życia. Szczególnie dla pedagogów, nauczycieli-wychowawców podstawę do pracy wychowawczej i edukacyjnej stanowi sytuacja szkolna dzieci i młodzieży. Poza rolą ucznia w szkole, rozpoznaniu podlegać powinny różne układy społeczne w środowisku pozaszkolnym. Ze względów proceduralnych, diagnoza potrzeb uczniów prowadzona jest w zakresie wąskim lub problemowym. Do przyczyn działań, niekiedy iluzorycznych w procesie diagnozowania, zaliczyć należy wielość etapów edukacyjnych, co w konsekwencji powoduje w praktyce niemożność prowadzenia diagnozy kompleksowej, zindywidualizowanej i pełnej. Ponadto, zwiększające się wymagania dydaktyczne, egzaminacyjne oraz coraz szersze angażowanie nauczycieli w procesy biurokratyczne, czas na bezpośredni kontakt z uczniem zostaje skrócony. Poza sytuacją związaną z nauką i szkołą, uczniowie borykają się też z wieloma innymi problemami, w tym z warunkami materialno-bytowymi rodziny. Do szczególnych przypadków, gdzie spotkać się można z działaniami pozornymi w procesie wychowania i kształcenia, należą zasadnicze szkoły zawodowe. Na tym etapie kształcenia procesy wychowawcze, w tym podnoszenie kompetencji społecznych uczniów, są dalece ograniczone, na co wskazują przeprowadzone badania wśród uczniów jednej z zasadniczych szkół zawodowych. Dlatego przywołana potrzeba diagnozy skoncentrowanej na całokształcie życia ucznia powinna nastąpić już w pierwszym etapie kształcenia. Zaniedbania na tym obszarze cechuje określona dynamika, a utrwalane bywają nieodwracalne. Jakość uwarunkowań instytucjonalnych szkoły oraz wpływów środowisk okołoszkolnych w całokształcie oddziaływań pozytywnych i negatywnych tworzą fakty i mity sytuacji szkolnej dzieci i młodzieży.

Słowa kluczowe

sytuacja szkolna ucznia diagnoza całościowa diagnoza wychowawcza diagnoza dydaktyczna zmiana społeczna school position of pupil comprehensive educational and didactic diagnosis social change

Szczegóły artykułu

Biogram autora

Zdzisław Piwoński - Akademia Pomorska w Słupsku Instytut Pedagogiki i Pracy Socjalnej, Zakład Pedagogiki Opiekuńczo-Wychowawczej

Zainteresowania naukowe: edukacja aksjologiczna, kształcenie zawodowe.
Jak cytować
Piwoński, Z. (2015). Refleksje nauczyciela w rozpoznawaniu sytuacji szkolnej młodzieży szkół zawodowych. Forum Oświatowe, 27(1(53), 139–153. Pobrano z http://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/273

Referencje

  1. Bereźnicki, F. (2011). Podstawy dydaktyki (wyd. 3). Kraków: Impuls.
  2. Hejnicka-Bezwińska, T. (2007). Procesy edukacyjne jako przedmiot pedagogiki. W: E. Marynowicz-Hetka (red.), Pedagogika społeczna: podręcznik akademicki (tom 2, s. 138–167). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna: podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
  4. Kamińska-Szmaj, I. (red.). (2002). Słownik wyrazów obcych (wyd. 2). Wrocław: EUROPA.
  5. Konarzewski, K. (red.). (1998). Sztuka nauczania: szkoła (wyd. 5). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  6. Kupisiewicz, C. (2012). Dydaktyka: podręcznik częściowo programowany (wyd. 13). Kraków: Impuls.
  7. Linowska, E., Linowski, D. (2013). Opracowanie: materiały szkoleniowe Europejskiego Centrum Rozwoju Kadr w Białymstoku. Białystok: b.m.
  8. Marynowicz-Hetka, E. (red.). (2009). Pedagogika społeczna: podręcznik akademicki (tom 1). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  9. Nikitorowicz, J. (1999). Socjalizacja. W: D. Lalak, T. Pilch (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej (s. 271–272). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
  10. Pielachowski, J. (2007). Mocne i słabe strony wychowania w szkole: (nie)prześmiewcze refleksje długoletniego praktyka. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie: pojęcia, procesy, konteksty: interdyscyplinarne ujęcie (tom 3, s. 233–262). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  11. Piwoński, Z. (2005). Czy nauczycielowi potrzebny jest kodeks etyczny? Edukacja i Dialog, 8, 41–45. Pobrane z: http://www.eid.edu.pl/archiwum/2005,103/padziernik,212/czy_nauczycielowi_potrzebny_jest_kodeks_etyczny,1833.html
  12. Piwoński, Z. (2011). Aspiracje i system wartości uczniów liceów profilowanych w województwie pomorskim: próba diagnozy (Praca doktorska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).
  13. Piwoński, Z. (2014). Aspiracje i system wartości uczniów w okresie adolescencji. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
  14. Sztander, W. (1979). Metodologiczne podstawy diagnozy psychologicznej na użytek szkoły i nauczyciela. Oświata i Wychowanie, 15(439), 1–8.
  15. Śliwerski, B. (2004). Istota i przedmiot badań teorii wychowania. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika: podręcznik akademicki (tom 2, s. 14–27). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  16. Śliwerski, B. (2013, 31 grudnia). Do Siego – Eksperymentalnego i Wyklikanego Roku 2014 [wpis na blogu]. Pobrane z: http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2013/12/do-siego-eksperymentalnego-i.html
  17. Wysocka, E. (2013). Diagnostyka pedagogiczna: nowe obszary i rozwiązania. Kraków: Impuls.
  18. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego (2013). Dz.U. 2013, poz. 560.
  19. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (2009). Dz.U. 2009, nr 4, poz. 17.
  20. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów publicznych (2013). Dz.U. 2013, poz. 520.
  21. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (2013). Dz.U. 2013, poz. 532.